Η ιστορία από την αρχή: ένα όμορφο χωριό της Σικελίας, το Σάλεμι, σχεδόν ισοπεδώθηκε το 1968 από ισχυρό σεισμό. Καταστράφηκαν, συνολικά, 3.700 σπίτια! Το χωριό εξακολουθεί και σήμερα να είναι γεμάτο ερείπια. Έχει όμως έναν δήμαρχο ξύπνιο, ονόματι Βιτόριο Σγκάρμπι. Ο Σγκάρμπι, τεχνοκριτικός, πρώην κομμουνιστής και νυν χριστιανοδημοκράτης, συνέλαβε την ιδέα να πουλήσει αυτά τα 3.700 «γκρεμίδια», προς... ένα ευρώ το καθένα! Με τον τρόπο αυτό, σκέφτηκε, θα βρεθούν πολλοί που θα τα αγοράσουν, θα τα αναστηλώσουν, θα τα περιποιηθούν. Έτσι, και μπόλικο χρήμα θα πέσει στο Σάλεμι, και η ζωή θα πάρει νέους, ζωηρούς ρυθμούς.
Η ιδέα εμφανίζεται ως καινούργια, αλλά δεν είναι: στα μέσα της δεκαετίας του ΄70 δήμαρχος στον Μόλυβο της Λέσβου ήταν ένας αριστερός οικοδόμος, ο Κώστας Δούκας. Ο Δούκας, που επανεξελέγη τέσσερις φορές, μου εκμυστηρεύθηκε το ΄79 ένα σχέδιό του, που το βρήκα καταπληκτικό: θα ζητούσε την έγκριση του Δημοτικού Συμβουλίου για να προσφέρει δωρεάν, στην πλαγιά ενός χέρσου λόφου, εκατό δημοτικά οικόπεδα σε ισάριθμους επιφανείς Έλληνες:
συγγραφείς, ποιητές, ζωγράφους, μουσικούς και επιστήμονες! Με μια προϋπόθεση: οι εκατό αυτοί ξεχωριστοί άνθρωποι θα δεσμεύονταν ότι θα χτίσουν σπίτια στα οικόπεδά τους- δεν θα τα πουλήσουν.
Ο Μόλυβος δεν έχει καμιά σχέση με το ερειπωμένο Σάλεμι της Σικελίας. Από το 1961 είναι διατηρητέος οικισμός, εξαιρετικού κάλλους. Εκεί είχαν σπίτια πανεπιστημιακοί (Σταυρίδου, Καμάρα), εκεί έμενε (Εφταλού) ο Ηλίας Βενέζης, εκεί ξεκαλοκαιριάζει ο Τίτος Πατρίκιος, ενώ τον επισκέπτονταν συχνά ο διεθνούς φήμης γλύπτης Τάκης, ο Γάλλος τ. υπουργός Σεβενμάν, ο Πίτερ Μπρουκ, ο Σπ. Βασιλείου, ο Δ. Μαρωνίτης, ο Γ. Λαζόγκας και πολλοί άλλοι.
Εκείνα τα χρόνια (δεκαετία του ΄70), για να βρει κάποιος ν΄ αγοράσει σπίτι στον Μόλυβο έπρεπε να ΄χει τον Θεό μπάρμπα. Ο Δούκας, δηλαδή, δεν είχε στον νου το σχέδιο του Σγκάρμπι. Επιδίωξή του ήταν να γίνει ο Μόλυβος- που πλημμύριζε από τουρίστες από τον Μάιο έως τον Οκτώβριο- ένα πνευματικό και καλλιτεχνικό κέντρο, για το οποίο θα μιλούσε όλη η Ελλάδα.
Δεν ξέρω τι συνέβη και το σχέδιο του Δούκα δεν «περπάτησε». Εγώ, όμως, δεν το ξέχασα. Το 1982 το πρότεινα στον Γιάννη Χατζηδάκη, που ήταν δήμαρχος στον Βάμο του Αποκόρωνα Χανίων. Ο Χατζηδάκης ενθουσιάστηκε. Αλλά δεν τα κατάφερε, κι αυτός, να υλοποιήσει την ιδέα που είχε ο Δούκας για τον Μόλυβο. Ο λόγος: μερικά γκρεμισμένα σπίτια που υπήρχαν τότε στον Βάμο δεν ανήκαν στον δήμο, αλλά σε διάφορους Βαμιανούς ή σε κληρονόμους τους, οι οποίοι δεν ήθελαν να τα παραχωρήσουν. Έτσι, ούτε τα σχέδια του Χατζηδάκη καρποφόρησαν. Να δούμε τι θα γίνει με τον Σγκάρμπι.
Του ΛΕΥΤΕΡΗ Π.ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥΤΑ ΝΕΑ
