Με τον όρο Φοβία δηλώνεται ο φόβος ενός ατόμου, ο οποίος συνεχίζει να υφίσταται, παρόλο που στην πραγματικότητα δεν υπάρχει αληθινός κίνδυνος ή ακόμα και αν υπάρχει είναι περιορισμένος. H φοβία ενός ατόμου μπορεί να οφείλεται είτε σε μια άσχημη εμπειρία, είτε σε άγχος μήπως ασθενήσει ή αποτύχει, είτε σε άλλες αιτίες. Τα αποτελέσματα πάντως είναι σίγουρα δυσάρεστα εφόσον το άτομο αναγκάζεται να αποκόβεται από δραστηριότητες που έχουν σχέση με την συγκεκριμένη φοβία και να ζει σε άγχος ή ακόμη και πανικό μόλις πρόκειται να το αντιμετωπίσει. Σε κάθε είδος φοβίας το άτομο μπορεί να πάθει κρίση και να μην καταλαβαίνει τι γίνεται γύρω του.
Η κλειστοφοβία είναι μία μορφή φοβίας, όπου το άτομο αισθάνεται έντονο φόβο, συνήθως παράλογο και αδικαιολόγητο, όταν βρίσκεται σε κλειστό χώρο, όπως ασανσέρ, πλοίο, υποβρύχιο, λεωφορείο ή ακόμη και αίθουσα. Ο φόβος αυτός εκδηλώνεται κυρίως με συμπτώματα άγχους και πνιγμονής. Ο κλειστοφοβικός άνθρωπος έχει την ψευδαίσθηση ότι τα τοιχώματα του χώρου όπου βρίσκεται στενεύουν όλο και περισσότερο και θα τον συνθλίψουν. Η παρουσία και άλλων ατόμων στο χώρο μειώνει συνήθως την ένταση των συμπτωμάτων, χωρίς όμως να καταφέρνει να απαλλάξει το άτομο εντελώς από τους φόβους του. Η κλειστοφοβία δημιουργεί μεγάλο πρόβλημα στις δραστηριότητες της ζωής, μιας και αποκόπτει το φοβικό άτομο από τη χρήση καθημερινών μέσων και δραστηριοτήτων.
Η πιο διαδεδομένη και γενικότερα παραδεκτή ερμηνεία της φοβίας αυτής, στηρίζεται στην άποψη πως ο φόβος του θανάτου που διακατέχει το άτομο παίρνει την έκφραση του νευρωτικού φόβου σε κλειστούς και στενούς χώρους που συμβολικά παίρνουν την έννοια του φέρετρου ή του τάφου.
Για τη θεραπεία της κλειστοφοβίας δεν φαίνεται να αποδίδει άλλη μέθοδος παρά η ψυχοθεραπεία, συνήθως συνδυαζόμενη και με κάποια υποστηρικτική θεραπεία με φάρμακα. Μια από τις διαδεδομένες μεθόδους για την αντιμετώπιση και αυτής αλλά και πολλών άλλων φοβιών είναι αυτή της έκθεσης, όπου το άτομο μαθαίνει σταδιακά να εκτίθεται στην κατάσταση που του προκαλεί το φόβο (εδώ τον κλειστό χώρο), χωρίς όμως εγγυημένο αποτέλεσμα. Είναι γεγονός πάντως πως η σταδιακή και συχνή επαφή με το αντικείμενο ή την κατάσταση που προκαλεί το φόβο, βελτιώνει τη συμπεριφορά του φοβικού ατόμου και το εξοικειώνει με το πρόβλημα. Με τον τρόπο αυτό το άτομο βρίσκει περισσότερο χρόνο να διατηρήσει την ψυχραιμία του ενώ βιώνει το πρόβλημα. Ο χρόνος αυτός σταδιακά απομυθοποιεί την αιτία και μειώνει την ένταση του αισθήματος του φόβου. Η πλήρης ίαση είναι αρκετά συχνή, ακόμα και όταν το αρχικό αίσθημα φοβίας είναι ιδιαίτερα έντονα και καταλήγει σε κρίσεις πανικού.
Δρ.Απόστολος Καραμπουριώτης
Κλινικός Ψυχολόγος
