Όταν το σώμα μας διαρρέεται από ηλεκτρικό ρεύμα, παθαίνουμε ηλεκτροπληξία. Η ηλεκτροπληξία μπορεί να μοιάζει με απλό γαργάλημα στις άκρες των δακτύλων του χεριού ή μπορεί να προκαλέσει μυϊκή σύσπαση, να παραλύσει την καρδιά, να ανακόψει τη λειτουργία της αναπνοής ή να προσβάλλει καίρια το νευρικό σύστημα.
Η ηλεκτροπληξία μπορεί να είναι μοιραία όταν το ηλεκτρικό ρεύμα περάσει από την καρδιακή χώρα.
Το ρεύμα υπολογιζόμενο σε κλάσματα, αμπέρ, μπορεί να προκαλέσει ηλεκτροπληξία και να σκοτώσει. Η τάση των 220 βολτ είναι αρκετή για να μεταδώσει στο σώμα μας μία θανατηφόρα εκκένωση. Το ηλεκτρικό ρεύμα, όταν υπερβεί το ένα διακοσιοστό του αμπέρ μπορεί να είναι επικίνδυνο.
Ρεύματα ενός εικοστού του αμπέρ είναι δυνατό να σκοτώσουν. Επειδή η ένταση στα κυκλώματα των περισσότερων ηλεκτροκίνητων συσκευών φθάνει τα 15 αμπέρ, το ρεύμα που μπορεί να σκοτώνει είναι συνεχώς παρόν. Οι ασφάλειες και οι αυτόματοι διακόπτες σκοπό έχουν μονάχα να προστατεύουν κατά της πυρκαϊάς από υπερθέρμανση των ηλεκτροφόρων αγωγών λόγω υπερφορτίσεως και ΔΕΝ προστατεύουν τον άνθρωπο.
Ο ηλεκτρισμός ακολουθεί το συντομότερο και το ευκολότερο μονοπάτι μέσω καλών αγωγών (μεταδόσεώς του), όπως είναι το μέταλλο. Όταν η μόνωση μιας συσκευής υποστεί φθορά ή βλάβη, το ρεύμα φθάνει μέσω των καλωδίων των χειριστηρίων ή των κινητήρων, στα μεταλλικά μέρη της συσκευής. Το ρεύμα που διαρρέει μπορεί μ' ευκολία να περάσει μέσα από το ανθρώπινο σώμα, όταν επικρατούν ορισμένες συνθήκες. Ένα ελαφρό τσίμπημα ή ένα δυσάρεστο σοκ μας προειδοποιούν ότι κάπου υπάρχει διαρροή ρεύματος και η συσκευή με την ανωμαλία αυτή θα πρέπει να ελεγχθεί προτού γίνει κι άλλη χρήση της.
Το ανθρώπινο σώμα είναι καλός αγωγός του ηλεκτρισμού. Όταν υπάρχει υγρασία, όπως με τα βρεγμένα χέρια ή πόδια, τα υγρά δάπεδα ή το γρασίδι, το σώμα μας γίνεται ακόμη καλύτερος αγωγός του ηλεκτρισμού.
Όταν το σώμα μας γίνεται δίοδος του ρεύματος προς τη γη και έρθουμε σε επαφή με διαρροή ρεύματος, το αποτέλεσμα θα είναι η ηλεκτροπληξία.
Απόφευγε να χρησιμοποιείς ηλεκτροδοτούμενα εργαλεία ή συσκευές όπου υπάρχει υγρό περιβάλλον. Εάν αυτό είναι απαραίτητο, βεβαιώσου προηγουμένως ότι ο εξοπλισμός είναι κατάλληλος για τη χρήση όπου τον προορίζεις, ότι είναι καλά γειωμένος ή ότι φέρει διπλή μόνωση. Μη διατηρείς στο δωμάτιο όπου λούζεσαι ηλεκτρικό καλοριφέρ. Μην βάζεις στην πρίζα το σίδερο ή την τοστιέρα, δίπλα σε νεροχύτη.
Απόφευγε να χρησιμοποιείς ηλεκτρικές συσκευές όπου τα χέρια σου είναι δυνατόν ν' αγγίζουν την ίδια στιγμή συσκευή και βρύση νερού ή άλλα γειωμένα αντικείμενα.
Πρόσεχε ιδιαίτερα ν' αποφεύγεις την επαφή μ΄εναέρια σύρματα όταν κάνεις εγκατάσταση κεραίας τηλεόρασης όταν χρησιμοποιείς σκάλα από αλουμίνιο, δένεις το ιστίο στο κατάρτι της βάρκας κλπ.
Οι ασφάλειες και οι αυτόματοι διακόπτες κυκλώματος είναι "ασφαλιστικές βαλβίδες" που παρέχουν προστασία κατά την υπερφόρτισης. Εάν η ασφάλεια πέσει ή ανοίξει ο αυτόματος, αυτό αποτελεί την ένδειξη ότι υπάρχει ανωμαλία. Τα κυριότερα αίτια μπορεί να είναι ένα βραχυκύκλωμα, υπερφορτωμένο κύκλωμα ή κάποιο ελαττωματικό καλώδιο ή εξοπλισμός. Ποτέ μην βάζετε καινούργιες ασφάλειες με πιο πολλά αμπέρ από την ασφάλεια που αφαιρείται. Οι περισσότερες συνδεσμολογίες στα σπίτια έχουν προβλεφθεί για ασφάλεια 15 αμπέρ.
Να χρησιμοποιείς τις ηλεκτρικές συσκευές όπως πρέπει. Μην αμελείς τη σωστή συντήρησή τους. Αν χρειαστεί να τις επισκευάσεις, φώναξε τον ειδικό για την συγκεκριμένη περίπτωση.
Γείωνε σωστά όλα τα φορητά εργαλεία, εκτός από εκείνα που φέρουν την ένδειξη διπλής μόνωσης, καθώς και τις άλλες συσκευές που λειτουργούν με ρεύμα, ιδιαίτερα σε χώρους με υγρασία.
Φρόντισε να μη συνυπάρχουν η υγρασία με τον ηλεκτρισμό. Η υγρασία καθιστά το σώμα μας ένα πολύ καλό αγωγό του ηλεκτρικού ρεύματος και ο κίνδυνος της ηλεκτροπληξίας αυξάνει κατά πολύ όταν το δέρμα μας είναι βρεγμένο ή υγρό.
Ο ηλεκτρισμός στη ζωή μας
Οι πολλές χρήσεις του ηλεκτρισμού έχουν δημιουργήσει έναν ευκολότερο και ανετώτερο τρόπο ζωής. Ο ηλεκτρισμός, ενώ συντομεύει το χρόνο για την εκτέλεση μιας εργασίας και προσφέρει άνεση, μπορεί εύκολα να χρησιμοποιηθεί εσφαλμένα από απροσεξία ή από έλλειψη γνώσεων. Όταν ο ηλεκτρισμός δεν χρησιμοποιείται σύμφωνα με τους απλούς κανόνες ασφαλείας, μπορεί να προκαλέσει το θάνατο, να τραυματίσει ή να προκαλέσει πυρκαϊά.
Τα πιο συνηθισμένα ατυχήματα που προέρχονται από το ηλεκτρικό ρεύμα είναι οι ηλεκτροπληξίες, τα εγκαύματα και οι πυρκαϊές από ελαττωματικό ηλεκτρολογικό εξοπλισμό ή καλωδιώσεις. Το ενδεχόμενο ατυχήματος υπάρχει πάντοτε διότι ο ηλεκτρισμός έχει εισχωρήσει πάρα πολύ στην καθημερινή ζωή.
Με τον συνεχώς αυξανόμενο αριθμό των ηλεκτροδοτουμένων συσκευών και εργαλείων αυξάνει και η ευθύνη μας για τον ασφαλή τρόπο λειτουργίας τους.
Σαν κυριότερες αιτίες πυρκαϊών πρώτες είναι τ' αναμμένα τσιγάρα και τα σπίρτα και δεύτερες ο ηλεκτρολογικός εξοπλισμός και οι καλωδιώσεις.
Το σπίτι είναι ο υπ' αριθμ. 1 χώρος σε συχνότητα θανάτων από ηλεκτροπληξία. Στο γενικό σύνολο των ατυχημάτων από ηλεκτροπληξία, το ανδρικό φύλο έχει το προβάδισμα.
Βασικές αιτίες των ηλεκτροπληξιών ή των πυρκαϊών είναι:
* Βλάβη συσκευών
* Ανθρώπινο λάθος ή
* Συνδυασμός βλάβης και ανθρώπινου λάθους.
Ο ηλεκτρολογικός εξοπλισμός, αν και προσφέρει τα εχέγγυα του αβλαβούς όταν είναι καινούργιος, είναι δυνατόν να δημιουργήσει διαρροή ρεύματος, διακοπές από φθαρμένες συνδέσεις ή και να παρουσιάσει κινδύνους μετά την παρέλευση χρονικού διαστήματος κατά το οποίο δεν θα τον έχουμε συντηρήσει και επισκευάσει όπως πρέπει.
Η άγνοια των συγκεκριμένων οδηγιών για τη χρησιμοποίηση του ηλεκτρισμού και του ηλεκτρολογικού εξοπλισμού, η αδυναμία μας να κατανοήσουμε τον τρόπο με τον οποίο λειτουργεί, η αμέλεια, η κατάχρηση και η λαθεμένη χρήση είναι οι αιτίες των ατυχημάτων που αποδίδονται σε ανθρώπινο σφάλμα.
Γείωση του ηλεκτρολογικού εξοπλισμού
Για την προστασία του προσωπικού και του εξοπλισμού, ο ουδέτερος αγωγός των συστημάτων ηλεκτρικής διανομής συνδέεται απ' ευθείας με τη γη. Πρόκειται για τη διαδικασία που είναι γνωστή σαν "γείωση".
Αυτή εφαρμόζεται σε όλα τα συστήματα ηλεκτρικής διανομής που χρησιμοποιούνται σήμερα. Ένα τέτοιο σύστημα, με όλα τα μεταλλικά του μέρη κατάλληλα συνδεδεμένα με γειωμένο σύστημα, στην περίπτωση που θα παρουσιαστεί σφάλμα ή διακόπτει αμέσως το ρεύμα μέσω κατάλληλου διακόπτη ή κατευθύνει το επικίνδυνο ρεύμα προς τη γη.
Οι περισσότερες συσκευές, όπως τα πλυντήρια ρούχων και πιάτων, τα στεγνωτήρια, τα ηλεκτροκίνητα τρυπάνια και πριόνια, οι ηλεκτρικοί κλαδευτήρες και χορτοκοπτικές μηχανές, που λειτουργούν κοντά σε υπόγειες σωληνώσεις και αγωγούς όπου τις περισσότερες φορές επικρατεί υγρασία, πρέπει οπωσδήποτε να γειώνονται.
Ζημάλης Ευάγγελος
Ιατρός Εργασίας
