Η ερωτική σχέση περιέχει μια μεγάλη αντίφαση: την διαρκή αγωνία για την διατήρησή της, τον φόβο της απώλειας αλλά και την εμπειρική γνώση ότι αυτή η σχέση κάποια στιγμή θα αποδειχθεί ένας μύθος, μια πλάνη του μυαλού, την ανακάλυψη ότι η ερωτική σκέψη καθοδηγείται μόνο από την επιθυμία και την φαντασία.
Φαίνεται ότι έχουμε ανάγκη να παραπλανηθούμε, να εξορκίσουμε την εμπειρία και να πιστέψουμε ότι κάποιος άλλος είναι ικανός να δώσει νόημα στη ζωή μας, να μας εξυψώσει, να μας κάνει για πάντα ξεχωριστούς. Ο ιδανικός σύντροφος ανασύρει από τα βάθη της ψυχής μας άγνωστες πλευρές του εαυτού μας, γίνεται το κλειδί για να έλθουν στην επιφάνεια κρυμμένες συμπεριφορές και πεποιθήσεις μας για τις σχέσεις, τον πόθο, την διάρκεια αλλά και τον τρόπο που ο καθένας μας δέχεται τον χωρισμό ως ρεαλιστικό κομμάτι της ζωής.
Ολοι γνωρίζουμε μεγάλο αριθμό σχέσεων που διαλύθηκαν, τι μας κάνει να πιστεύουμε ότι δεν θα διαλυθεί και η δική μας; Η αποδοχή του χωρισμού δεν είναι μια συνθηκολογία, μια ήττα, αλλά ένας ρεαλιστικός δρόμος προς την αυτογνωσία, την δυνατότητα να βιώνουμε τόσο την παρουσία όσο και την απουσία των προσώπων στη ζωή μας. Δείχνει να είναι απαραίτητη μια εναλλαγή, να είμαστε σε σχέση αλλά και να ανακτούμε για κάποιο διάστημα την ατομικότητά μας.
Οταν λοιπόν μια σχέση διακόπτεται, υλοποιείται εκείνο το μέρος της που υπάρχει στον πυρήνα της από την πρώτη στιγμή: η δυναμική του χωρισμού. Γιατί ερωτική σχέση χωρίς την αίσθηση ανησυχίας για την λήξη της δεν υπάρχει. Η απουσία ανησυχίας, η έλλειψη φόβου απώλειας δεν σημαίνει σχέση αλλά στάδιο γοητείας, φλερτ, ερωτοτροπίας, ένα φετίχ και τίποτε περισσότερο.
Χωρισμός σημαίνει ότι κάποιος από τους δυο παύει να είναι ικανοποιημένος, σε συναισθηματικό, σεξουαλικό, κοινωνικό και οικονομικό επίπεδο.
Αν και ο χωρισμός έχει αναλυθεί πάρα πολλές φορές, ως προς τις συνέπειές του-τι συμβαίνει και τι δε συμβαίνει σε ψυχικό, κοινωνικό και όποιο άλλο πεδίο- η διαδικασία χωρισμού, το πέρασμα , χωρίς τη θέλησή μας, από την έκσταση στο σκοτάδι, από την παρουσία στην απουσία δεν είναι πάντα πολιτισμένη. Σε κοινωνικό επίπεδο, πολλές άσχημες συμπεριφορές δικαιολογούνται και άλλες τόσες επιτρέπονται, σαν ένα είδος συλλογικής συμμαχίας με αυτόν που αρνείται να αφομοιώσει την εμπειρία της απώλειας.
Ο θυμός, για παράδειγμα, το πλήγμα στον ναρκισσισμό, η ματαίωση των προσδοκιών για μια στέρεη σχέση διαρκείας, η ανεντιμότητα του ερωτικού συντρόφου, η αδυναμία του να είναι γνήσιος, δεν είναι αρκετοί λόγοι για να κάνουμε τη ζωή του κόλαση, έστω κι αν υπάρχει κοινωνική συναίνεση γι αυτό. Αντίθετα είναι αρκετά αξιόπιστοι λόγοι για να συντομεύσουν την διάρκεια του πένθους, να προχωρήσουμε στην οριστική έξοδο από την κρίση, πλούσιοι σε αυτογνωσία και λιγότερο….ονειροπαρμένοι, καθώς ένα πρόσωπο της ζωής μας μπορεί να μας χάρισε εκτυφλωτικό φως αλλά δεν μπορεί παρά να έχει ταυτόχρονα και πυκνή σκιά.
Οπως και νάχει, ένας χωρισμός με αισθητική σημαίνει:
Ενα ευπρεπές τέλος στις σχέσεις, τήρηση ενός τελετουργικού που δείχνει σεβασμό, στοιχεία αποκαλυπτικά των χαρακτήρων και του βαθμού των ώριμων ή ανώριμων συναισθημάτων.
Αμεση απομάκρυνση από το.. οπτικό πεδίο του πρώην συντρόφου. Οποιοι και νάναι οι λόγοι χωρισμού, οι «τυχαίες» συναντήσεις εκνευρίζουν, δημιουργούν συναισθήματα υπεροχής σ΄αυτόν και ισχυρής αυτολύπησης σε σας.
Αποφύγετε την ανάγκη εξηγήσεων, εκτός κι αν εξαφανίσθηκε ως ufo και τον αναζητάτε μέσω …Ερυθρού Σταυρού. Αλλωστε, στις σχέσεις έχει προηγηθεί μια περίοδος, που ηχεί υπόκωφα ο επικείμενος χωρισμός, ότι κάτι δεν πάει καλά. Οι εξαναγκασμένες και όχι αυθόρμητες εξηγήσεις πληγώνουν, επειδή σπάνια κάποιος θα αιτιολογήσει τον χωρισμό με βάση την προσωπική του ευθύνη, σπάνια θα πει αυτό το περίφημο και πολύ γενναίο « ενεργώ όπως ενεργώ για δικούς μου λόγους», σπάνια θα διατυπώσει την προσωπική του ανάγκη για χωρισμό εξαιτίας δικών του εσωτερικών πιέσεων ή εξωτερικών συνθηκών, αλλαγής πορείας και σχεδίων. Οι συνήθως άκομψες και ενοχοποιητικές εξηγήσεις, φέρνουν στην επιφάνεια σκιερές πλευρές του πρώην συντρόφου, τον απομυθοποιούν, προκαλώντας απογοήτευση για την πλάνη γιατί το πρόσωπο που επιλέξαμε δεν είναι έτσι όπως το βιώσαμε με την φαντασία μας.
Ξεχάστε κάθε μορφής εκδικητικότητα, αποφεύγοντας να διαδίδετε πράγματα σε βάρος του. Μια τέτοια συμπεριφορά δείχνει μικροπρέπεια και οι συκοφαντικές πληροφορίες συνήθως είναι κραυγαλέα κατασκευασμένες, μια μορφή βίας να ξεσκεπάζονται προσωπικά μυστικά, με στόχο την κοινωνική ταπείνωση και τον εξευτελισμό.
Η ανάγκη έκθεσης ακόμα και διασυρμού του πρώην συντρόφου οδηγεί σε συναισθήματα ντροπής και ενοχής, όταν περάσει η μπόρα του χωρισμού.
Δεχθείτε με σεβασμό τις αιτίες χωρισμού που προβάλλει, εκτός κι αν πραγματικά πιστεύετε ότι δεν υπάρχει συναισθηματική απομάκρυνση αλλά παρεξήγηση. Ο καθένας μας διαλέγει το πρόσωπο που επιθυμεί και για όσο χρόνο του χρειάζεται, χωρίς ηθικούς ή αντικειμενικούς περιορισμούς.
Μπείτε όσο πιο γρήγορα μπορείτε στην συγχώρεση, δηλαδή ξεχάστε και προχωρήστε τη ζωή σας. Κάθε σχέση μας επιτρέπει να αποκτούμε πλούσια νοήματα στη ζωή, μας επιτρέπει να συν-χωρούμε, να επεξεργαζόμαστε δηλαδή διαφορετικά τα γεγονότα και τις συμπεριφορές. Η συχώρεση μας ωριμάζει και επιτρέπει την κατανόηση του άλλου και της όποιας αδυναμίας του να σταθεί στη σχέση, προσφέροντας απλόχερα δύναμη, αντοχή στην ματαίωση και ισχυρή αυτοπεποίθηση.
Να θυμάστε ότι η συνύπαρξη δεν είναι τίποτε άλλο παρά μια πλούσια μελέτη πάνω στη ύπαρξη, την ψυχή, το φαντασιακό και την αναζήτηση ενέργειας και για τους δυο συντρόφους. Αν δε μπορεί να τα υπηρετήσει αυτά μια σχέση έχει λόγο διατήρησης;
Μαρία Λασσιθιωτάκη
Μέλος του Πανελληνίου Ψυχολογικού Συλλόγου
