Ο Μάο Ζεντόνγκ, γνωστός περισσότερο ως Μάο Τσετούνγκ (26 Δεκεμβρίου 1893 – 9 Σεπτεμβρίου 1976) υπήρξε ηγέτης της Κινεζικής Επανάστασης, σπουδαίος πολιτικός και στρατιωτικός επιστήμων του 20ου αιώνα. Υπήρξε επίσης ποιητής και εξαίσιος καλλιγράφος.
Βιογραφία
Τα πρώτα χρόνια
Ο Μάο γεννήθηκε στις 26 Δεκεμβρίου 1893 στην περιοχή Σαόσαν του Δήμου Σιάνγκταν της Επαρχίας Χουνάν της Κίνας σε μια αγροτική οικογένεια. Την άνοιξη του 1913 ενεγράφη στην Τέταρτη Παιδαγωγική Ακαδημία στην πρωτεύουσα της ίδιας Επαρχίας, Τσανγκσά, όπου και αποφοίτησε το καλοκαίρι του 1918.
Την πολιτική του καριέρα ξεκίνησε τον Απρίλιο 1918 ως ιδρυτικό μέλος της Νέας Εταιρείας Λαϊκής Μόρφωσης, μιας προοδευτικής οργάνωσης, ενώ προσχώρησε στον κομμουνισμό τον Νοέμβριο του 1920, ιδρύοντας την κομμουνιστική ομάδα στην Τσανγκσά.
Τον χειμώνα του 1920, παντρεύτηκε την πρώτη από τις τρεις συζύγους του, Γιανγκ Καϊχούι, με την οποία απέκτησε αργότερα τρία παιδιά.
Στις 23 Ιουλίου 1921, συνήλθε το 1ο Συνέδριο του Κομμουνιστικού Κόμματος της Κίνας (ΚΚΚ) στη Σαγκάη, στο οποίο συμμετείχαν 12 εκπρόσωποι από τις κομμουνιστικές ομάδες απ’ όλη τη χώρα –ανάμεσά τους ήταν κι ο Μάο–, αλλά και δύο εκπρόσωποι-παρατηρητές από την έδρα της Γ΄ Διεθνούς. Κατά το ίδιο συνέδριο, ιδρύθηκε και επισήμως το ΚΚΚ.
Έως το 1927, εργάστηκε ως επαγγελματίας πολιτικός.
[Επεξεργασία] Ανάληψη της κομματικής εξουσίας
Ο Μάο στη κομμουνιστική βάση της Επαρχίας Τζιανγκσί (1931).
Στις 9 Σεπτεμβρίου 1927, ο Μάο ηγήθηκε της Εξέγερσης του Θερισμού στην Επαρχία Χουνάν, όμως αυτή απέτυχε παταγωδώς. Μετά την αποτυχία οι εξεγερθέντες αναγκάστηκαν να αποτραβηχτούν στο Βουνό Τζινγκάνγκ. Εκεί ίδρυσε την πρώτη κομμουνιστική βάση, αλλά και τον Κόκκινο Στρατό.
Το φθινόπωρο 1928 παντρεύτηκε τη δεύτερη σύζυγό του, Χε Ζιζέν, με την οποία απέκτησε δύο παιδιά, τα οποία όμως αναγκάστηκε να εγκαταλείψει αργότερα σε αγροτική οικογένεια όταν ξεκίνησε η Μεγάλη Πορεία. Δεν τα ξαναείδε ποτέ.
Η τότε κινεζική κυβέρνηση υπό τον Τζιανγκ Καϊσέκ προχώρησε σε πολλές εκστρατείες κατά της Βάσης Τζινγκάνγκ, την οποία κατάφερε να καταλάβει στις αρχές 1929. Ωστόσο, ο Μάο σύντομα ίδρυσε μια ακόμη μεγαλύτερη βάση στην Επαρχία Τζιανγκσί. Έως το καλοκαίρι 1934, έγιναν πολλές πολεμικές συγκρούσεις μεταξύ Τζιανγκ Καϊσέκ και Μάο Ζεντόνγκ. Περίοδος κατά την οποία ο Μάο τελειοποίησε την περίφημη θεωρία του ανταρτοπόλεμου.
Παρά τις επιτυχημένες αποκρούσεις των δυνάμεων καταστολής, ο Μάο κατηγορήθηκε από την τότε ηγεσία του ΚΚΚ για τις τακτικές του ανταρτοπόλεμου, ότι επρόκειτο για ατολμία, και απαλλάχτηκε από τα κομματικά και διοικητικά του καθήκοντα.
Τελικά οι μετωπικές συγκρούσεις και τον πόλεμο χαρακωμάτων που επέλεξε η νέα ηγεσία του Κόκκινου Στρατού, αποδείχτηκαν ολέθρια για τη Βάση, η οποία και καταλήφθηκε από τον κυβερνητικό στρατό τον Οκτώβριο 1934, οπότε και ξεκίνησε η Μεγάλη Πορεία.
Φτάνοντας ο Κόκκινος Στρατός στην πόλη Ζουενγί της Επαρχίας Γκουιζόου, έλαβε χώρα σύσκεψη του Πολίτμπυρο, κατά την οποία αποκαταστάθηκε η ορθότητα του Μάο. Από τότε απέκτησε τον έλεγχο του κόμματος.
[Επεξεργασία] Ανάληψη της κρατικής εξουσίας
Μετά τη Μεγάλη Πορεία η οποία τερματίστηκε επισήμως στις 20 Οκτωβρίου 1935, ο Μάο ίδρυσε νέα βάση στην Επαρχία Σαανσί.
Το φθινόπωρο 1937 ξέσπασε ολομέτωπα ο Σινοϊαπωνικός Πόλεμος, μ’ αποτέλεσμα τα δύο μεγάλα εθνικά κόμματα της Κίνας, ΚΚΚ και Εθνικιστικό Κόμμα (ΕΚ) του Τζιανγκ Καϊσέκ, να καθίσουν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, η οποία και θα καταλήξει σε συμμαχία κατά της Ιαπωνίας.
Το 1938, παντρεύτηκε την τρίτη σύζυγό του, Τζιανγκ Τσινγκ, με την οποία απέκτησε μια κόρη. Η Τζινγκ ήταν γνωστή και ως επικεφαλής της Συμμορίας των Τεσσάρων.
Ο πόλεμος κράτησε έως τον Αύγουστο 1945, οπότε η Ιαπωνία παραδόθηκε άνευ όρων. Ήταν και η λήξη του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Ωστόσο στα μέσα Μαρτίου 1946 ξέσπασε ο Εμφύλιος Πόλεμος μεταξύ του ΚΚΚ και ΕΚ, ο οποίος ανέδειξε τελικά νικητή το πρώτο.
Στις 1 Οκτωβρίου 1949, ο Μάο κήρυξε την ίδρυση της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας ως Πρόεδρος της χώρας.
Ως Πρόεδρος της Χώρας
Τον Ιούνιο 1950 το καθεστώς του Μάο εισέβαλε στο Θιβέτ.
Τον Οκτώβριο 1950, η Κίνα ενεπλάκη στον Κορεατικό Πόλεμο, ο οποίος τερματίστηκε τρία χρόνια αργότερα, με την υπογραφή της συνθήκης ανακωχής στις 23 Ιουλίου 1953, δημιουργώντας μια αποστρατικοποιημένη ζώνη στον 38ο Παράλληλο. Κατά τον πόλεμο, σκοτώθηκε ο πρωτότοκος γιος του Μάο Ανγίνγκ.
Το 1958 κήρυξε την έναρξη του κινήματος «Μεγάλο Άλμα προς τα Εμπρός», κατά το οποίο η χώρα σύρθηκε σ’ ένα πυρετό παραγωγής χάλυβα. Το Μεγάλο Άλμα, αλλά και σωρεία λαθών που διέπραξε το καθεστώς, είχαν ως άμεσο αντίκτυπο την οικονομική και οικολογική καταστροφή την τριετία 1959-1961, κατά την οποία η χώρα θρήνησε εκατομμύρια θύματα.
Το 1966 ο Μάο κήρυξε την έναρξη της Πολιτιστικής Επανάστασης, η οποία διήρκεσε έως και τον θάνατό του, το 1976. Η Πολιτιστική Επανάσταση βύθισε τη χώρα στο χάος. Εκδιώχτηκαν πολλοί διανοούμενοι, αλλά και πάλαι ποτέ στενοί συνεργάτες του, με χαρακτηριστικό παράδειγμα τον Λιου Σάοτσι, δεύτερο τότε στην κομματική ιεραρχία, ο οποίος πέθανε φυλακισμένος και στην εξαθλίωση το 1969.
Ο θάνατός του
Ο Μάο Ζεντόνγκ πέθανε στις 00:10 της 9ης Σεπτεμβρίου του 1976 στο Πεκίνο. Ένα χρόνο μετά τον θάνατό του, στο νότιο μέρος της Πλατείας Τιαν-αν-μέν, απέναντι από την Απαγορευμένη Πόλη, κατασκευάστηκε ένα μαυσωλείο, όπου και αναπαύεται έως σήμερα.
Μαοϊκή θεωρία της Στρατιωτικής Επιστήμης
Ως σπουδαίος στρατιωτικός επιστήμων, ο Μάο υπήρξε θεμελιωτής της θεωρίας του ανταρτοπόλεμου. Είχε διατυπώσει την εξής θεωρία: «Όταν ο εχθρός προελαύνει, υποχωρώ. Όταν ο εχθρός στρατοπεδεύει, τον ενοχλώ. Όταν ο εχθρός εξαντλείται, τον σφυροκοπώ. Όταν ο εχθρός υποχωρεί, τον καταδιώκω».
Κατά την έναρξη του Σινοϊαπωνικού Πολέμου συνέγραψε μια εργασία υπό τον τίτλο «Περί του Παρατεταμένου Πολέμου», η οποία, εκτός από την πρόβλεψη ότι ο πόλεμος έμελλε να είναι μακρύς, προέβλεψε με ακρίβεια και τα τρία στάδια του πολέμου: Πρώτο στάδιο στρατηγική επίθεση από τους ιάπωνες και στρατηγική άμυνα από τους κινέζους, δεύτερο στάδιο συντήρηση δυνάμεων από τους ιάπωνες και προετοιμασία αντεπίθεσης από τους κινέζους, και το τρίτο στάδιο στρατηγική αντεπίθεση από τους κινέζους και στρατηγική υποχώρηση από τους ιάπωνες.
Επίσης, είχε διατυπώσει, σύμφωνα με την κινεζική πραγματικότητα, και τη θεωρία «Περικύκλωση των πόλεων από την ύπαιθρο», η οποία αποδείχτηκε ζωτικής σημασίας για τη μετέπειτα κομμουνιστική επικράτηση, καθώς η ένοπλη δύναμη που διέθετε το ΚΚΚ ήταν περιορισμένη, για να καταλάβει τα αστικά κέντρα.
Μαοϊσμός
Ο Μαοϊσμός, παρότι βασίζεται στον Μαρξισμό και στον Λενινισμό, παρουσιάζει σημαντικές αποκλίσεις από αυτούς. Αντίθετα με τον Μαρξ που περιφρονούσε τους αγρότες και πίστευε ότι το προλεταριάτο είναι η μοναδική κινητήρια δύναμη της επανάστασης, ο Μαοϊσμός έχει ως βάση την αγροτιά.
Σύμφωνα με τον επίσημο ορισμό του ΚΚΚ, ο Μαοϊσμός είναι ο θεωρητικός κορμός, ο οποίος αναπτύχθηκε μέσα από τις μακρόχρονες εμπειρίες της Κινεζικής Επανάστασης, έχοντας ως βάση τον Μαρξισμό και τον Λενινισμό και συνδυάζοντάς τους με την κινεζική πραγματικότητα.
Η επίδραση του Μαοϊσμού στον Κόσμο
* Τη δεκαετία του 1960, κατά τη διάρκεια της διαδήλωσης κατά του Πολέμου του Βιετνάμ, οι φοιτητές του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας είχαν ως εγχειρίδιο της εξέγερσης το Κόκκινο Βιβλιαράκι.
* Ο Μαοϊσμός και ο Μαοϊκός Ανταρτοπόλεμος έχει υιοθετηθεί από πολλούς αντάρτες διαφόρων χωρών, όπως για παράδειγμα οι Μαοϊκοί του Νεπάλ, οι Khmer Rouge της Καμπότζης κ.λπ.
* Ο Μαοϊσμός έχει επίδραση και στην Ελλάδα. Στο εσωτερικό του ΚΚΕ στα τέλη της δεκαετίας του 1950 δυναμώνουν οι φωνές της κριτικής στην πορεία του κόμματος που συναντιούνται με τις αντιρρήσεις του Μάο για την πορεία του διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος. Το 1964 εμφανίζεται το περιοδικό Αναγέννηση και οι Ιστορικές Εκδόσεις που προβάλλουν την άποψη του Μάο και κυκλοφορούν δεκάδες έργα του. Κατά τη διάρκεια της δικτατορίας ιδρύεται η Ο.Μ.Λ.Ε. (Οργάνωση Μαρξιστών Λενινιστών Ελλάδας) από την οποία το 1976 προκύπτουν το ΚΚΕ(μ.λ.) και το Μ-Λ ΚΚΕ. Παράλληλα από την περίοδο της δικτατορίας ιδρύεται το Ε.Κ.Κ.Ε. Σήμερα στην Ελλάδα αναφορές στο έργο και τη θεωρία του Μάο κάνουν η Κομμουνιστική Οργάνωση Ελλάδας (Κ.Ο.Ε.) που ανήκει στο Ελληνικό Κοινωνικό Φόρουμ και τον ΣΥ.ΡΙΖ.Α., το ΚΚΕ(μ.λ.), την Αριστερή Ανασύνθεση, την ΑΡΑΣ και άλλοι.
Εκτίμηση
Η προσφορά του Μάο, ως ηγέτη που έβαλε τέλος στην αποικιοκρατία, στις πολεμικές συμφορές ενός αιώνα, και ενοποίησε την ηπειρωτική Κίνα, ήταν αναμφισβήτητη. Ωστόσο, μετά την ανάληψη της εξουσίας, ο Μάο που, παρότι ξεκίνησε ως προοδευτικός νέος, δεν επέφερε δημοκρατικότητα στον τόπο, αλλά τον έσυρε στην οπισθοδρόμηση τύπου φεουδαρχικών εξουσιών κι απολυταρχίας. Και ήταν υπεύθυνος για εκατομμύρια θανάτους κατά τη διάρκεια διαφόρων κινημάτων του.
Συγγραφικά Έργα
Ο Μάο έχει γράψει πολυάριθμα κείμενα και άρθρα, τα οποία ανθολογούνται σε:
* «Διαλεχτά Κείμενα του Μάο Ζεντόνγκ», 4 τόμοι
* «Ανάλεκτα του Μάο Ζεντόνγκ», 8 τόμοι
* «Κείμενα Διπλωματίας του Μάο Ζεντόνγκ»
* «Κείμενα Στρατιωτικής Επιστήμης του Μάο Ζεντόνγκ»
* «Συλλογή Ποιημάτων του Μάο Ζεντόνγκ»
* «Επιλογή Αλληλογραφιών του Μάο Ζεντόνγκ»
* «Αποφθέγματα του Προέδρου Μάο» (γνωστό ευρέως ως Κόκκινο Βιβλιαράκι και ήταν το βιβλίο που έχει τη δεύτερη μεγαλύτερη –μετά τη «Βίβλο»– κυκλοφορία στον κόσμο), κ.ά.
Η οικογένειά του
Παππούς
* Μάο Ενπού
Γονείς
* Μάο Γιτσάνγκ (1870-1920), πατέρας.
* Βεν Τσιμέι (1867-1919), μητέρα.
Από αριστέρα, οι Μάο Ζετάν, Μάο Ζεμίν, Βεν Τσιμέι και Μάο Ζεντόνγκ (Τσανγκσά, 1919).
Σύζυγοι1
* Γιανγκ Καϊχούι (1901-1930). Παντρεύτηκαν το 1920. Η Γιανγκ εκτελέστηκε από την κυβέρνηση του Τζινγκ Καϊσέκ το 1930.
* Χε Ζιζέν (1910-1984). Παντρεύτηκαν το 1928.
* Τζιανγκ Τσινγκ (1915-1991). Παντρεύτηκαν το 1939.
Αδέλφια2
* Μάο Ζεμίν (1895-1943), αδελφός.
* Μάο Ζετάν (1905-1935), αδλεφός.
Παιδιά
* Μάο Ανγίνγκ, Μάο Αντσίνγκ και Μάο Ανλόνγκ με τη Γιανγκ Καϊχούι.
* Λι Μιν με τη Χε Ζιζέν (άλλα δύο τους παιδιά αναγκάστηκε το ζεύγος να τα εγκαταλείψει σε αγροτική οικογένεια όταν ξεκίνησε η Μεγάλη Πορεία και δεν τα ξαναείδαν ποτέ).
* Λι Να με την Τζιανγκ Τσινγκ
Φωτογραφίες
 Ο Μάο το έτος 1927. |  Ο Μάο σε ομιλία του το έτος 1927. |  Ο Μάο, δεχόμενος μια ομάδα ξένων δημοσιογράφων το 1944. Ο Israel Epstein (δεύτερη σειρά στο κέντρο) θα τον περιγράψει αργότερα: «Ο Μάο είναι άνθρωπος προσιτός... Όταν φωτογραφιζόταν ανάμεσά μας, ποτέ δεν στεκόταν στη μέση, αλλά ούτε τον οδηγούσε κανείς για να στηθεί στη μέση». |  Η καλλιγραφία του Μάο. |
