Γράφει ο Νικόλαος Καρράς
Άκουσα μια κοπέλλα στο λεωφορείο να λέει στη φίλη της ότι δεν της αρέσει να ντύνεται προκλητικά, γιατί δεν της αρέσουν «οι άντρες που τρέχουν πίσω από τα κατώτερά τους ένστικτα»! Διακριτικά την κοίταξα προσεκτικά, έβαλα τα στοιχεία στον ... μικροεπεξεργαστή και διαπίστωσα ότι ήταν μια καταφανώς όμορφη κοπέλλα, που την αδικούσε κατάφωρα το ντύσιμό της. Σαν να ήθελε να κρυφτεί! Με λύπησε. Κι αμέσως, το παρακάτω σημείωμα είχε αρχίσει να μορφοποιείται. Της το απευθύνω λοιπόν νοερά... Κι επειδή κάθε πόνημα χρειάζεται τη μούσα του, τη βάφτισα «Ερατώ». Το πόνημα δεν είναι βέβαια λυρικό, αλλά, ποιος ξέρει, αν ντυθεί κάπως πιο ... πικάντικα, σίγουρα πολλοί ... λυράρηδες θα τρέξουν γύρω της να την υμνήσουν...!
***
Τα ένστικτα είναι εξελικτικά εργαλεία με τα οποία είναι προικισμένα τα ζώα για να αντιμετωπίσουν γρήγορα και αποτελεσματικά τις προκλήσεις του περιβάλλοντος και ειδικά τις ανάγκες της επιβίωσης (εξασφάλιση τροφής, προστασία από τους κινδύνους) και της αναπαραγωγής. Υπάγονται βεβαίως σε εγκεφαλικές λειτουργίες, όχι όμως σε συλλογισμούς και προβληματισμούς, που είναι χρονοβόροι. Λειτουργούν με αυτοματισμούς, διότι χρειάζονται γρήγορες αντιδράσεις. Χ ερέθισμα του περιβάλλοντος = ψ αντίδραση, ακαριαία. Όταν κινηθώ απότομα προς ένα πουλάκι που τσιμπολογάει λίγο πιο κει, αυτό τινάζεται απότομα και φεύγει. Αν καθόταν να σκεφτεί αν είμαι φίλος ή εχθρός, θα είχε ...φαγωθεί προ πολλού από κάποια γάτα ή κάποιο αρπακτικό.
Πανίσχυρα επίσης είναι και τα ένστικτα της αναπαραγωγής. Κάποια αράχνη (νομίζω πως τη λέμε χήρα) είναι τεράστια η θηλυκιά και μικρό το αρσενικό. Μετά το ζευγάρωμα, η θηλυκιά τρώει το αρσενικό. Το αρσενικό δηλαδή προσφέρεται ως βορά, τροφή για να αναπτυχθούν τα παιδιά του, εξασφαλίζοντας έτσι την αναπαραγωγή του. Σε όλο το ζωικό «βασίλειο» υπάρχουν οι πιο απίστευτες ποικιλίες ερωτικής συμπεριφοράς, φλερταρίσματος. Όλα αυτά γίνονται κάτω από τον έλεγχο αυτών των γενετικώς αποθηκευμένων πληροφοριών που εκφράζονται με αυτό που αποκαλούμε ένστικτο και δεν είναι καθόλου άσκοπα. Το κόσκινο της φυσικής επιλογής θα το περάσουν εκείνοι οι απόγονοι οι οποίοι θα έχουν καλύτερη φυσική κατάσταση, θα είναι πιο υγιείς, πιο ανθεκτικοί, πιο προικισμένοι σε φυσικά προσόντα, αντίστοιχα του συγκεκριμένου περιβάλλοντος.
Για να επιτευχθούν τέτοιοι απόγονοι, μπαίνει προκαταβολικά σε λειτουργία η σεξουαλική επιλογή. Όλα τα ένστικτα που έλεγα πριν, ελέγχουν ακριβώς αυτή τη σεξουαλική επιλογή, δηλαδή την επιλογή του συντρόφου. Τείνουν λοιπόν στην εξασφάλιση τέτοιου συντρόφου που, κατά τεκμήριο, να έχει τις μεγαλύτερες πιθανότητες να δώσει γερούς και υγιείς απογόνους. Να είναι ο επιλεγείς υγιής, όχι μόνο για να έχει αυξημένες πιθανότητες να έχει καλό σπέρμα το αρσενικό, ή ανθεκτικότητα στην εγκυμοσύνη το θηλυκό, αλλά και για να συνδράμει τα βρέφη μετά τη γέννησή τους (για τα είδη εκείνα που το κάνουν, π.χ. τα πουλιά, τα θηλαστικά). Επειδή όμως δεν μπορούν τα ζώα να πάνε για ... τσεκάπ, το ρόλο αυτό τον αναλαμβάνουν τα ένστικτα. Τα πολύχρωμα χρώματα των πουλιών συνδυάζονται συνήθως με καλή υγεία. Η ικανότητα κελαηδήματος. Η χαίτη του λέοντος όταν είναι πλούσια είναι δείγμα υγείας. Όλα αυτά, που είναι ένα ελάχιστο δείγμα, είναι χαρακτήρες που επιλέγονται από τις θηλυκές. Στα είδη που έχουν μακρά φροντίδα των τέκνων, ένας επιλέξιμος χαρακτήρας μπορεί να είναι και η διάθεση του αρσενικού για συνεργασία, στοργή και αφοσίωση. Συνήθως λοιπόν τα αρσενικά υποχρεώνονται να περάσουν τέτοιες εξετάσεις για να εξασφαλίσουν την πρόσβαση στα θηλυκά, που είναι αυστηρά. Αντιθέτως, τα αρσενικά έχουν αναπαραγωγικό συμφέρον με την τακτική της διασποράς. Όσο περισσότερο σπείρω δεξιά κι αριστερά, τόσο περισσότερους απογόνους ευελπιστώ να έχω. Και πάλι στα είδη που έχουν μακρά φροντίδα των τέκνων, ανεβαίνει στα αρσενικά η διάθεση για φροντίδα των τέκνων και της μητέρας τους, ώστε να προστατευτούν οι απόγονοι... Εμείς ανήκουμε προφανώς σε αυτήν την κατηγορία. Και από ένστικτα είμαστε τίγκα!
Για να μη μακρηγορώ, τα ένστικτα, όλα τα ένστικτα, κρατούν «στα χέρια τους» τη δυναμική της ζωής, την εξασφαλίζουν, τη διαιωνίζουν. Χωρίς αυτά δεν θα λειτουργούσε τίποτε. Και είναι όλα απαραίτητα, βεβαίως, και δεν υπάρχουν «ανώτερα» και «κατώτερα» ένστικτα. Αυτές οι αξιολογήσεις που κάνουμε, όλοι μας, όσο κι αν είναι (ενίοτε) λογοτεχνικές, είναι στην πραγματικότητα πρόχειρες και επιφανειακές, γιατί αγνοούμε (ως άτομα και ως κοινωνία) τις καταβολές μας, τα θεμέλιά μας, την ιστορία μας. Είναι σαν να παινεύουμε το ... κεφάλι μας, επειδή είναι αυτό που κάνει τις ανώτερες λειτουργίες, και να βρίζουμε τα καημένα τα πόδια μας, που μας κουβαλούν, επειδή πατούν στις ακαθαρσίες, λες και θα μπορούσαμε να (επι)ζήσουμε χωρίς τα πόδια μας (σε φυσικές συνθήκες).
Η βιολογική εξέλιξη των φυσικών γνωρισμάτων και δεξιοτήτων των ειδών συμβαδίζει αναπόδραστα και με την εξέλιξη της συμπεριφοράς, δηλαδή των ενστίκτων, διότι όλα αυτά μαζί προσδιορίζουν την ικανότητα επιβίωσης και διαιώνισης. Και όλα αυτά, επίσης, πρέπει να προσαρμοστούν στις μεταβαλλόμενες συνθήκες, να απαντήσουν σε νέες ανάγκες. Επειδή όμως είναι και τα ένστικτα γενετικώς εγγεγραμμένα, θέλουν κι αυτά, για να μεταβληθούν, τους χρόνους της βιολογικής εξέλιξης. Για να ακριβολογώ, η εξέλιξη των ενστίκτων ανήκει και αυτή στη βιολογική εξέλιξη.
Σε μερικά είδη, η συμπεριφορά ελέγχεται όχι μόνο από τα ένστικτα, αλλά και από πληροφορίες που μεταδίδονται με τρόπο «πολιτιστικό». Το αρκουδάκι εκπαιδεύεται από τη μάνα του. Ανεκπαίδευτο αρκούδι δεν μπορεί να επιζήσει. Το ίδιο και η αλεπού. Σε πάρα πολλά είδη το παιχνίδι αποτελεί μέσο εκμάθησης. Είναι το τελικό «ροντάρισμα» της μηχανής. Στα πρωτεύοντα, όπου ανήκουμε κι εμείς (όλοι οι πίθηκοι), η πολιτιστική μετάδοση πληροφοριών είναι έντονη. Στον ουραγκοτάγκο (oran gutan, «άνθρωπος του δάσους») έχουν διακριθεί γεωγραφικές ζώνες διαφορετικής πολιτιστικής παράδοσης. Σε περίπτωση μετακίνησης, η μάθηση/διάδοση νέων πραγμάτων (συνήθως εργαλείων και μεθόδων εξεύρεσης της τροφής) είναι ταχύτατη. Οι πολιτιστικώς μεταδιδόμενες πληροφορίες αφορούν συνήθως την εξεύρεση τροφής, ενώ η αναπαραγωγική συμπεριφορά παραμένει κάτω από τον αποκλειστικό έλεγχο των ενστίκτων...
Ο εξελικτικός κλάδος που έδωσε το σημερινό άνθρωπο είχε λοιπόν τις καταβολές για να χρησιμοποιήσει το γρήγορο εργαλείο της πολιτιστικής μετάδοσης πληροφοριών συμπεριφοράς, χωρίς βεβαίως ποτέ να πάψει να λειτουργεί η κληρονομικώς μεταβιβαζόμενη πληροφορία, γιατί αυτή είναι το υπόβαθρο, τα θεμέλια του παντός. Με άλλα λόγια, ανακεφαλαιώνοντας, τα ένστικτα μας οπλίζουν με ακαριαίες αντιδράσεις, εξελίσσονται όμως αργά, ενώ οι πολιτιστικές πληροφορίες (το ... ρετιρέ) εξελίσσονται/διαδίδονται ταχύτατα, προσδιορίζουν όμως μια συμπεριφορά ελεγχόμενη από τη σκέψη, γι’ αυτό και ελέγχουν αντιδράσεις πιο αργές. Όλα αυτά μαζί είναι το οπλοστάσιο με το οποίο ο καθένας πορεύεται και τίποτα από αυτό το οπλοστάσιο δεν περισσεύει...
Τα τελευταία 10.000 χρόνια, ο Άνθρωπος είχε μια πολιτιστική εξέλιξη όχι απλώς ταχύτατη, αλλά με όλο και μεγαλύτερη επιτάχυνση, που έφτασε σ’ ένα ιλιγγιώδη ρυθμό των αλλαγών στα αντικείμενα που χρησιμοποιεί, στον τρόπο που κατοικεί, στον τρόπο που εργάζεται, που συναλλάσσεται, στην κοινωνική του οργάνωση κλπ. κλπ. Η αλλαγή αυτή είχε όμως και ένα αντιφατικό αποτέλεσμα. Τα ένστικτα, όπως είπαμε, εξελίσσονται σε χρόνους γεωλογικούς. Τα 200 χρόνια της βιομηχανικής επανάστασης, που άλλαξε ριζικά την όψη του κόσμου και την καθημερινή ζωή των ανθρώπων, ή τα 2.500 χρόνια από την όρθωση του ατόμου σε αξία από τον ελληνικό πολιτισμό ή, αν θέλεις, τα 10 χιλιάδες χρόνια από την αγροτική επανάσταση, είναι χρόνοι μηδαμινοί για την εξέλιξη. Αυτό προκάλεσε ένα διχασμό του σημερινού ανθρώπου ανάμεσα στον τρόπο ζωής του και στα ένστικτα που έχει μέσα του και αντιστοιχούν στον τροφοσυλλέκτη και τον κυνηγό που προϋπήρξαν. Ζήσαμε από το κυνήγι για πάνω από 1 εκατομμύριο χρόνια. Ο ψυχισμός μας και οι βαθύτερες ανάγκες μας πηγάζουν από αυτό και δεν αντιστοιχούν στον σημερινό κάτοικο των μεγαλουπόλεων. Πάρα πολλά ψυχικά προβλήματα του σύγχρονου ανθρώπου των μεγαλουπόλεων πηγάζουν από αυτή την ανισορροπία. Και τρέχουν πολλοί στους ψυχολόγους να τους βοηθήσουν να ορθοποδήσουν. (Ίσως αν πήγαιναν σε ... παλαιοντολόγο ή βιολόγο να καταλάβαιναν καλύτερα τα διάφορα γιατί... Κάνω πλάκα, όμως έχει ήδη αναπτυχθεί η εξελικτική ψυχολογία, η δαρβινιστική ψυχολογία).
Δεν τρέχουν μόνο στους ψυχολόγους. Οι πιο ευφυείς, ή πιο δραστήριοι, ή πιο τυχεροί, αν θέλεις, τρέχουν στη φύση για να ανασκευάσουν, να γεφυρώσουν, έστω προσωρινά, αυτό το διχασμό. Αυτό το κάλεσμα της φύσης, δεν είναι τίποτε άλλο από το κάλεσμα των ενστίκτων μας που ζητούν τα δίκια τους, που ζητούν να λάβουν ικανοποίηση.
Τα ένστικτα της εποχής του κυνηγιού, διαπερνούν τη ζωή μας οριζοντίως, διαγωνίως και καθέτως και κινούν όλη την οικονομία... Το ποδόσφαιρο, και όλα τα ομαδικά σπορ, είναι υποκατάστατο και αναπαράσταση του κυνηγιού: Δύο ομάδες που κυνηγούν το ίδιο θήραμα. Δεν είναι τυχαίο ότι οι επιθετικοί ονομάζονται κυνηγοί!
Όταν μπαίνουμε στο σούπερ-μάρκετ, όλα στοχεύουν στα ένστικτά μας. Οι ψυχολόγοι συνιστούν στα καταστήματα να αλλάζουν συνεχώς θέση στα προϊόντα, για να ικανοποιηθεί το ένστικτο του τροφοσυλλέκτη που ψάχνει για τροφή (κλασικό παράδειγμα εξελικτικής ψυχολογίας). Όλες οι συσκευασίες απευθύνονται στα ένστικτα και μόνο τα ψιλά γράμματα στο πίσω μέρος της συσκευασίας απευθύνονται στη λογική μας. Στις συσκευασίες των λαχανικών κυριαρχεί το πράσινο και μας παραπέμπει σε καταπράσινα λιβάδια, για να νομίζουμε ότι τα μαζέψαμε εκεί. Τα σαμπουάν και τα αφρόλουτρα μας γεννούν εικόνες με κρυστάλλινα νερά στα πόδια ενός μαγευτικού καταρράκτη. Τα χρώματα που κυριαρχούν είναι τα γαλαζωπά (τα νερά), τα πράσινα (το γύρω τοπίο), ή τα χρώματα της φωτιάς (κοκκινωπά, ροζ κλπ.) που απευθύνονται κυρίως στη γυναίκα και δημιουργούν συνειρμούς αισθησιασμού: Θα πλυθεί με αυτά και μετά θα χουχουλιάσει στη ζεστή αγκαλιά του αγαπημένου της, μέσα στην ασφάλεια της σπηλιάς που φωτίζεται απ’ τη φωτιά.
Δεν έχει νόημα να συνεχίσω με άλλα προϊόντα και δραστηριότητες που ελέγχονται από τα ένστικτα. Στην πραγματικότητα είναι όλες. Ας πάμε λοιπόν στο κυρίως θέμα για το οποίο γράφτηκαν όλα τα παραπάνω. Στο αν η ερωτική πρόκληση (με τα σέξυ ρούχα, τα δυνατά αρώματα και άλλα τέτοια) πρέπει να υποβιβαστεί στο επίπεδο των πρακτικών που απευθύνονται στα «κατώτερα» ένστικτα.
Κατ’ αρχάς, πλανάται ένα ερώτημα: τι σχέση έχει η σεξουαλική δραστηριότητα σήμερα με την αναπαραγωγή;;!! Αφού τα έχουμε αποσυνδέσει και σπανίως έχουμε ως σκοπό τη δεύτερη! Βεβαίως! Αλλά αυτό έχει γίνει στις λογικές διεργασίες μας, αφορά τη σημερινή ζωή και ουδόλως έχει αγγίξει τα βαθύτερα ένστικτά μας. Και τα ένστικτά μας, στον ποιον/ποιαν και πότε γουστάρουμε ερωτικά, λειτουργούν όπως αυτά ξέρουν, εδώ και εκατοντάδες χιλιάδες χρόνια, ωσάν να επρόκειτο να ζευγαρώσουμε για αναπαραγωγή. Έχουμε βρει και τη λέξη «χημεία», και μ’ αυτήν «ερμηνεύουμε» τις επιλογές μας. (Στην πραγματικότητα μπαίνει και η χημεία στο παιχνίδι, αλλά όχι μόνον αυτή).
Μιλώντας για προϊόντα, άφησα σκοπίμως απ’ έξω τα αρώματα (όσφρηση) και το ντύσιμο (όραση). Τώρα ήρθε η ώρα τους. Ανήκουμε στην ομοταξία των θηλαστικών (Mammalia), και εντός αυτής στην τάξη των πρωτευόντων (Primates, δηλαδή εμείς και όλοι οι υπόλοιποι πίθηκοι). Για λόγους που είναι εξηγήσιμοι από τη θεωρία της εξέλιξης, αλλά δεν είναι του παρόντος, στα θηλαστικά (πλην πρωτευόντων) η σημαντικότερη αίσθηση είναι η όσφρηση, ενώ η όρασή τους είναι υποβαθμισμένη, είναι διχρωματική (ενώ στα ψάρια, τα αμφίβια και τα ερπετά, αλλά και στα έντομα, είναι τετραχρωματική). Στα πρωτεύοντα, η όραση αναβαθμίστηκε κι έγινε τριχρωματική. Ανακτήσαμε δηλαδή ένα μέρος από το έδαφος που είχαν χάσει οι πρόγονοί μας του Μεσοζωικού αιώνα. Και εκτός από τριχρωματική, έγινε και στερεοσκοπική (για πρώτη φορά στην ιστορία). Θυσιάσαμε όμως ένα μέρος από την όσφρηση. Από τα 1000 γονίδια που είχαμε για την όσφρηση, τα 500 μετατράπηκαν σε ψευδογονίδια και αδρανοποιήθηκαν. Κάναμε αυτή τη θυσία, γιατί τόσο σημαντική ήταν η όραση για την επιβίωση των πρώτων πρωτευόντων που ανέβηκαν πάνω στα δέντρα πριν από 60 εκατομμύρια χρόνια, από τα οποία καταγόμαστε όλα τα σημερινά πρωτεύοντα. Παρόλα αυτά, η όσφρηση που μας απέμεινε είναι ακόμη αρκετά σημαντική και παίζει το ρόλο της.
Τα αρώματα και το ντύσιμο στον άνδρα: όπως είπαμε, το κύριο προσόν που πρέπει να αποδείξει το αρσενικό είναι η υγεία του. (Είναι βεβαίως και πολλά άλλα που στοιχειοθετούν την ανδρική γοητεία, αλλά μπορώ να τα παραλείψω τώρα, δεν είναι απαραίτητα στο παρόν κείμενο). Καμμία γυναίκα δεν επιθυμεί να πλαγιάσει μ’ έναν άνδρα που βρωμάει και είναι ρακένδυτος. Τέτοια εικόνα και μυρωδιά θέτουν σε λειτουργία το ένστικτο της απόρριψης ενός άρρωστου διεκδικητή που δεν έχει μέλλον και το μόνο που μπορεί να σπείρει είναι η αρρώστια και ο θάνατος! Ένας άνδρας καλοντυμένος δίνει την εικόνα του υγιούς (ακόμα κι αν αυτό δεν είναι αλήθεια) και άλλα πράγματα που παραπέμπουν στο κοινωνικό στάτους κλπ. κλπ. Τα ανδρικά αρώματα απ’ τη μεριά τους δεν είναι ιδιαίτερα έντονα, διότι καλούνται κυρίως να δώσουν την αίσθηση της καθαριότητας και του ικανοποιητικού κοινωνικού στάτους, παρά να προκαλέσουν άμεσα.
Τα αρώματα και το ντύσιμο στη γυναίκα: Δεν γνωρίζω εάν ο κόκορας βιάζει την κότα, είμαι όμως σίγουρος ότι την κυνηγάει μόνο όταν αυτή είναι σε περίοδο γονιμότητας. Η φύση είναι γεμάτη από σεξουαλική παρενόχληση, όχι όμως από βιασμούς! Πάντα το αρσενικό δείχνει ενδιαφέρον μόνο για θηλυκές που είναι σε γονιμότητα και επομένως σε επιθυμία. Και το καταλαβαίνει αυτό με τις οσμές. Μόνο τότε ερεθίζεται, επιθυμεί και ... παρενοχλεί, ποτέ στα καλά του ... καθουμένου! Ποιος δεν έχει δει τα σκυλιά; Το ίδιο όμως κάνουν και οι πίθηκοι. Πρώτα παίρνουν ... μυρωδιά! Οι σημερινοί άνθρωποι, βεβαίως, έχουμε περιθωριοποιήσει τις φυσικές οσμές, γιατί συνδυάζονται με έλλειψη καθαριότητας, τις έχουμε όμως υποκαταστήσει με τα αρώματα. Πρέπει τώρα να είναι σαφές γιατί τα γυναικεία αρώματα είναι έντονα. Οι πόρνες τα φορούν για να ευνοήσουν ένα γρήγορο ερεθισμό, αλλά και οι «κανονικές» γυναίκες κάπως πρέπει να δείξουν ότι έχουν ερωτική διάθεση. Δεν σημαίνει ότι είναι πόρνες, ή ότι απευθύνουν κάλεσμα στους πάντες, ή ότι όλες τις στιγμές είναι ... έτοιμες. Σημαίνει όμως ότι αισθάνονται ερωτικές, και θέλουν να στείλουν γύρω την ερωτική αύρα τους, ακόμα και αν ο «στόχος» είναι μόνο ένας! Μια «νορμάλ» γυναίκα, φοράει το πρωί στο γραφείο της ένα πιο διακριτικό άρωμα, σαν να λέει «είμαι και αισθάνομαι γενικά ερωτική, αλλά τώρα δεν το φωνάζω, γιατί δουλεύουμε», στη βραδινή της όμως έξοδο θα φορέσει κάτι πιο δυνατό, πιο ερεθιστικό. Το ίδιο ακριβώς θα κάνει και με το ντύσιμο, που είναι ακόμα πιο σημαντικό, αφού απευθύνεται στην όραση, την πιο σημαντική αίσθηση των πρωτευόντων.
Όταν λες ότι δεν σε ενδιαφέρουν οι άντρες «που τρέχουν πίσω από τα κατώτερά τους ένστικτα», εννοείς, ίσως, ότι θα έπρεπε να κοιτάζουν άλλα πράγματα, που έχουν να κάνουν με την προσωπικότητα, το ποιον μιας γυναίκας κλπ. Να είσαι σίγουρη ότι τα κοιτάζουμε. Ένας άντρας με ποιόν, τα κοιτάζει και αυτά και πολύ μάλιστα. Αλλιώς δεν θα μπορεί να συνεννοηθεί μαζί της. Αυτά όμως απευθύνονται στη λογική. Πώς να αφαιρέσεις το ένστικτο από την επιλογή του συντρόφου στην αρχή της σχέσης, και το πότε θα γίνεται ερωτική πράξη κατά τη διάρκειά της; Είναι άραγε τα ένστικτα «κατώτερα» από την δια της λογικής προσδιοριζόμενη συμπεριφορά; Αν ήταν έτσι, αν αρνηθούμε τα ένστικτα και τις επιλογές τους, τότε η πιο ελκυστική γυναίκα θα ήταν μία! Η πιο πλούσια! Οι περισσότεροι, όμως, νιώθουμε αγανάκτηση και περιφρόνηση για τους άντρες εκείνους που λειτουργούν έτσι! Αυτό κι αν είναι χυδαίο! Αυτό κι αν είναι κατώτερη, πραγματικά κατώτερη, συμπεριφορά!
Όσο για το «πότε», ας δούμε ένα παράδειγμα. Ένας άνδρας αγαπάει μια γυναίκα και έχουν δεσμό. Πότε θα έπρεπε να ερεθίζεται σεξουαλικά; Να ερεθίζεται μήπως επειδή την αγαπάει; Θα ήταν μια σκέτη τραγωδία, διότι την αγαπάει 24 ώρες το 24-ωρο και θα έπρεπε τότε να υποφέρει από μόνιμο και οδυνηρό ... πριαπισμό! Να ερεθίζεται μόλις τα ... αποθέματα φθάσουν σε κάποιο συγκεκριμένο επίπεδο; Αν είναι δυνατόν! Να ήταν δηλαδή ένα θέμα ... υδραυλικό;;;!!! Αυτό κι αν θα ήταν υποτιμητικό! Τίποτα, λοιπόν, από τα παραπάνω! Ο φυσιολογικός άνδρας, και όχι ο βιαστής, ερεθίζεται όπως γίνεται σε ολόκληρη τη Φύση! Όταν νιώσει ότι το θηλυκό βρίσκεται σε επιθυμία, ότι τον καλεί. Όταν τον καλεί με εικόνες, με αρώματα, με ήχους, με αγγίγματα, με όλες τις αισθήσεις. Με μια προϋπόθεση: το κάλεσμα αυτό να απευθύνεται όχι στη λογική του, αλλά στα βαθύτερα ένστικτά του! Και τότε και μόνο τότε η πράξη που θα ακολουθήσει γεφυρώνει το διχασμό που λέγαμε, το χάσμα ανάμεσα στον πολιτισμένο τρόπο που ζούμε σήμερα και στα βαθύτερά μας ένστικτα που εκ των πραγμάτων αναφέρονται στις ρίζες μας. Τότε και μόνο τότε η ερωτική πράξη, με τα ένστικτα ελεύθερα και κυρίαρχα, μετατρέπεται σε ένα ξέφρενο καλπασμό στα ανθόσπαρτα μονοπάτια της βιολογικής μας μνήμης. Τότε και μόνον τότε θα μπορεί ο Ελύτης να τραγουδά...
«Και πάλι θα λατρέψει τη γυναίκα και θα την πλαγιάσει πάνου στα χόρτα καθώς που ετάχθη...»
με σαφή αναφορά στις φυσικές και όχι τις ανθρωπογενείς συνθήκες...
Επίλογος: Καλή μου Ερατώ, το πραγματικά κατώτερο πράγμα στο μυαλό ενός άνδρα, όσον αφορά τα ερωτικά, είναι, κατά τη γνώμη μου, ένα και μόνο ένα: το οικονομικό συμφέρον! Αυτό είναι το πιο χυδαίο! Και είναι πράγμα της λογικής. Τα ένστικτα είναι τα πιο αληθινά πράγματα αυτού του κόσμου. Η βιολογική ιδιοτέλεια που κρύβουν είναι συνυφασμένη με όλο το οικοδόμημα της ζωής και όποιος την πολεμά είναι καταδικασμένος να το πληρώσει ακριβά. Δεν μπορείς να πας κόντρα στη φύση! Το ήξερε αυτό ο Βοκκάκιος το 1350, όταν έγραφε το αριστούργημά του, στις σκέψεις που εξέφρασε ανάμεσα στην 5η και την 6η ημέρα...
«e sentì incontanente, più di forza avere la natura che non i suoi insegnamenti... e gli agnoli dipinti...»
