Τι ξέρω για τη διακοπή της κύησης;

Της Μαρίας Παπαδοδημητράκη

Οι ερωτήσεις, τα θέματα συζήτησης, ακόμα και τα διλήμματα θα μπορούσαν να είναι πολλά: Είναι ηθική ή ανήθικη πράξη; «Φόνος» ή δικαίωμα της γυναίκας; Οι συζητήσεις γύρω από την τεχνητή διακοπή κύησης ή -όπως τη γνωρίζουμε οι περισσότεροι- άμβλωση είναι πολλές και δεν τελειώνουν ποτέ. Η διαμάχη αυτή δεν θα μας απασχολήσει εδώ. Επιλέξαμε να εστιάσουμε την προσοχή σε αυτό που «συμβαίνει στην πράξη». Η διακοπή της κύησης αποτελεί πλέον μια πρακτική την οποία για διάφορους λόγους αρκετά ζευγάρια καταλήγουν σήμερα να επιλέγουν. Διαβάστε, λοιπόν, όλα όσα πρέπει να γνωρίζετε πριν επισκεφτείτε το γιατρό σας.

Πώς γίνεται
Η διακοπή κύησης γίνεται με δύο μεθόδους

Η χειρουργική

Μετά την αναισθησία, ο γυναικολόγος διαστέλλει σταδιακά το στόμιο του τραχήλου, εισάγει στη μήτρα ειδικό αναρροφητήρα, ενώ η επέμβαση συνδυάζεται και με απόξεση του ενδομητρίου για καλύτερα αποτελέσματα. Η επέμβαση είναι σύντομη και η γυναίκα επιστρέφει στο σπίτι της μέσα σε λίγες ώρες.

Η φαρμακευτική

Είναι σπανιότερη επιλογή. Γίνεται με φάρμακα (ένα χάπι ή σειρά από χάπια) και το ποσοστό επιτυχίας της κυμαίνεται μεταξύ 75-95%, ανάλογα με το στάδιο της κύησης και τα φάρμακα που χρησιμοποιήθηκαν. Η μέθοδος αυτή ελαχιστοποιεί τον κίνδυνο τραυματισμού του κόλπου ή του τραχήλου αν και πολλές φορές χρειάζεται να συνοδευτεί με απόξεση του ενδομητρίου.

Η ανάρρωση

Συνήθως μετά την επέμβαση παρατηρείται μικρή αιμόρροια για περίπου 5 ημέρες, αλλά δεν χρειάζεται η ασθενής να μείνει στο νοσοκομείο, εκτός αν υπάρχει κάποια άλλη, σοβαρότερη επιπλοκή. Μισή ώρα μετά το χειρουργείο γίνεται έλεγχος για κοιλιακό πόνο ή αιμορραγία, ο οποίος επαναλαμβάνεται και μετά από 1-3 εβδομάδες. Επιπλέον, τις πρώτες 24 ώρες χορηγούνται αναλγητικά τύπου ακεταμινοφαίνης και, στη συνέχεια, τύπου ιβουπροφαίνης. Σε περίπτωση όμως έντονου πόνου, υψηλού πυρετού ή έντονης αιμορραγίας, χρειάζεται να ενημερωθεί ο γιατρός.

Οι συνήθεις επιπλοκές

Οι επιπλοκές που μπορεί να συνοδέψουν τη διακοπή κύησης, αν και σπάνιες, ποικίλλουν, και σε ορισμένες περιπτώσεις είναι σοβαρές.

Διάτρηση της μήτρας από τα χειρουργικά εργαλεία

Μια απλή διάτρηση αντιμετωπίζεται συνήθως με αντιβιοτικά. Αν, όμως, προκληθεί αιμορραγία ή τραυματισμός άλλων οργάνων (π.χ. του εντέρου), πρέπει να αντιμετωπιστούν άμεσα με χειρουργική επέμβαση.

Μολύνσεις

Μπορεί να τηρούνται όλοι οι κανόνες υγιεινής, ωστόσο ο κόλπος περιέχει σχεδόν πάντα μικρόβια. Έτσι, δεν αποκλείεται μια λοίμωξη να προσβάλει το ενδομήτριο, πρόβλημα που επιτείνεται αν η λοίμωξη επεκταθεί στις σάλπιγγες.

Ανεπάρκεια τραχήλου

Η βλάβη του τραχήλου μετά από μια τέτοια επέμβαση μπορεί μελλοντικά να προκαλέσει ανεπάρκεια του τραχηλικού στομίου, με αποτέλεσμα σε μια μετέπειτα εγκυμοσύνη να υπάρχει πιθανότητα αποβολής στο 1ο και 2ο τρίμηνο, καθώς και πρόωρου τοκετού. Ο κίνδυνος αυτός αυξάνεται στις γυναίκες κάτω των 20 ετών και ιδιαίτερα στις έφηβες.

Μέχρι την 9η εβδομάδα, η διακοπή της κύησης μπορεί να γίνει χειρουργικά ή φαρμακευτικά, ενώ από την 9η μέχρι τη 12η εβδομάδα γίνεται χειρουργικά, με διαστολή του τραχήλου, αναρρόφηση, και συμπληρώνεται με απόξεση του ενδομητρίου.

Έχει επιπτώσεις στο μέλλον;

Οι επιπλοκές που μπορεί να συμβούν κατά τη διάρκεια της διακοπής της κύησης είναι πιθανό να επηρεάσουν μια μελλοντική εγκυμοσύνη, αλλά και τη γονιμότητα της γυναίκας, επειδή αυξάνουν το ποσοστό αυτόματων αποβολών, τον κίνδυνο εμφάνισης προδρομικού πλακούντα και εξωμήτριων κυήσεων.

Καλύπτεται από τα Ταμεία;

Η διακοπή της εγκυμοσύνης καλύπτεται από τα ασφαλιστικά ταμεία μόνο όταν αποδεικνύεται με σχετικές βεβαιώσεις ότι η εγκυμοσύνη είναι μικρότερη από 12 εβδομάδες και ότι το έμβρυο έχει κάποια σοβαρή πάθηση ή ότι η κύηση εγκυμονεί σοβαρό κίνδυνο για την υγεία της γυναίκας ή ότι η εγκυμοσύνη είναι αποτέλεσμα βιασμού, αποπλάνησης ή άλλης παράνομης πράξης.

Η ψυχολογική όψη του νομίσματος

Η κατάθλιψη μετά από μία διακοπή κύησης είναι συνήθης, αλλά παρέρχεται έπειτα από μερικές εβδομάδες και δεν οδηγεί σε σοβαρά προβλήματα. Υπάρχουν βέβαια και πιο σοβαρές περιπτώσεις, αλλά πολλές γυναίκες περνούν μια μεγάλη περίοδο άρνησης πριν ζητήσουν βοήθεια. Σύμφωνα με στοιχεία του Ινστιτούτου Ψυχικής και Σεξουαλικής Υγείας, οι επιπτώσεις είναι μεγαλύτερες σε γυναίκες κάτω των 20 ετών, χωρισμένες ή που έχουν υποβληθεί σε περισσότερες από μία εκτρώσεις. Έρευνες, μάλιστα, έχουν δείξει ότι πολλές υποφέρουν από μετατραυματική αγχώδη διαταραχή. Επίσης, μία διακοπή κύησης μπορεί να επηρεάσει αρνητικά και τη σεξουαλική ζωή της γυναίκας (τουλάχιστον στο 50% των περιπτώσεων).

• To 40% των γυναικών παγκοσμίως θα διακόψει τουλάχιστον μία εγκυμοσύνη κατά τη διάρκεια της αναπαραγωγικής ηλικίας.
• Παγκοσμίως, 20-30 εκατομμύρια εκτρώσεις γίνονται νόμιμα και 10-20 εκατομμύρια παράνομα.
• Οι παράνομες εκτρώσεις ευθύνονται για το 13% των θανάτων γυναικών εξαιτίας μετεγχειρητικών επιπλοκών.

Στο νοσοκομείο

Από τη στιγμή που θα επισκεφτείτε ένα νοσοκομείο, ο γιατρός θα πρέπει να ακολουθήσει μια σειρά από ενέργειες ώστε να βεβαιωθεί ότι είναι ασφαλές για την έγκυο να υποβληθεί σε διακοπή κύησης.

Ιστορικό

Μεταξύ άλλων, θα παρέχει πληροφορίες για προηγούμενες εγκυμοσύνες, καρδιαγγειακά προβλήματα, υπέρταση, αναιμία, διαβήτη.

Κλινική εξέταση

Kαθορίζεται η αρχή της εγκυμοσύνης και γίνεται έλεγχος για σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα (ΣΜΝ). Αν η γυναίκα είναι υγιής, μπορεί να υποβληθεί στην επέμβαση.

Εργαστηριακή εξέταση

Γίνεται τεστ κύησης και έλεγχος για ΣΜΝ, ηπατίτιδα και ουρολοίμωξη.

Απεικονιστική εξέταση

Γίνεται υπερηχογράφημα για να προσδιοριστούν η ηλικία της κύησης, η ανάπτυξη και το μέγεθος του εμβρύου και να ελεγχθούν η μήτρα και οι ωοθήκες για αποκλεισμό εξωμήτριας κύησης.

Φάρμακα

Συνήθως δίνονται προληπτικά αντιβιοτικά την ημέρα της επέμβασης.

Αν μια γυναίκα υποβάλλεται συχνά σε επεμβάσεις διακοπής κύησης, αυξάνει τις πιθανότητες να καταστρέψει μέρος του ενδομητρίου και, κατά συνέπεια, να αναπτύξει ενδομητρικές συμφύσεις, γεγονός που επηρεάζει τη γονιμότητά της

Αλλαγή συνηθειών στην Ελλάδα!

Δεν υπάρχουν, δυστυχώς, στοιχεία που αφορούν το γενικό πληθυσμό. Τα περισσότερα περιστατικά εκτρώσεων καταλήγουν σε ιδιωτικές κλινικές, ενώ στα δημόσια νοσοκομεία η καταγραφή γίνεται από κάθε νοσοκομείο χωριστά. Παρ’ όλα αυτά, θα δώσουμε ορισμένα στοιχεία που φανερώνουν τις τάσεις της ελληνικής κοινωνίας γύρω από το θέμα.

Μείωση των αμβλώσεων

Οι ειδικοί εκτιμούν ότι τα τελευταία χρόνια ο αριθμός των αμβλώσεων έχει μειωθεί σημαντικά. Αυτό οφείλεται πιθανώς στο ότι οι Ελληνίδες έμαθαν να χρησιμοποιούν σωστά τις αντισυλληπτικές μεθόδους και έπαψαν να θεωρούν την άμβλωση ως μία μορφή «αντισύλληψης». Για παράδειγμα, στο Νοσοκομείο «Αλεξάνδρα», που
είναι και Κέντρο Αναφοράς Οικογενειακού Προγραμματισμού, το χρονικό διάστημα 1/9/2006-31/7/2007 πραγματοποιήθηκαν 442 εκτρώσεις, ενώ για το ίδιο διάστημα το 2008 ο αριθμός μειώθηκε στις 301.

Συνδέεται με νεοπλασίες;

Σύμφωνα με τους ειδικούς, η διακοπή κύησης δεν έχει αποδειχτεί να συνδέεται με αύξηση των πιθανοτήτων για την εκδήλωση καρκίνου των γυναικείων οργάνων και του μαστού

Τι δείχνουν οι έρευνες

Σύμφωνα με έρευνα της Metron Analysis, τα αποτελέσματα της οποίας δημοσιεύτηκαν φέτος, για λογαριασμό της φαρμακευτικής εταιρείας Bayer, σε δείγμα 1.088 σεξουαλικά ενεργών γυναικών:

• Το 22% των Ελληνίδων έχει κάνει τουλάχιστον 1 άμβλωση (μόνο το 3% χρησιμοποιεί αντισυλληπτικό χάπι).

• 6 στις 10 γυναίκες δεν θεωρούν τη διακοπή της εγκυμοσύνης ασφαλή πρακτική.

• Το 7%, το 19% και το 32% από τις ηλικιακές ομάδες των 16-24, 25-34 και 35-45, αντίστοιχα, έχει προβεί σε διακοπή κύησης.

• Το 1/3 όσων έχουν υποβληθεί σε άμβλωση έχει κάνει περισσότερες από μία διακοπές κύησης.

• Το 85% των επεμβάσεων γίνεται σε ιδιωτικές κλινικές.

Το γράμμα του νόμου

Στην Ελλάδα, η διακοπή της εγκυμοσύνης νομιμοποιήθηκε με το νόμο 1609/86. Δεν θεωρείται, λοιπόν, «άδικη ή αξιόποινη πράξη» όταν ενεργείται με τη συναίνεση της εγκύου από μαιευτήρα-γυναικολόγο με τη συμμετοχή αναισθησιολόγου σε οργανωμένη νοσηλευτική μονάδα και επιπλέον:

• Δεν έχουν συμπληρωθεί 12 εβδομάδες εγκυμοσύνης.

• Έχουν διαπιστωθεί με τα σύγχρονα μέσα προγεννητικής διάγνωσης ενδείξεις σοβαρής ανωμαλίας του εμβρύου (π.χ. Σύνδρομο Down) και η εγκυμοσύνη δεν έχει ξεπεράσει τις 24 εβδομάδες.

• Υπάρχει κίνδυνος για τη ζωή της εγκύου ή βλάβης της σωματικής ή ψυχικής υγείας της (απαιτείται βεβαίωση του κατά περίπτωση αρμόδιου γιατρού).

• Η εγκυμοσύνη είναι αποτέλεσμα βιασμού ή άλλης παράνομης πράξης, και δεν έχουν συμπληρωθεί 19 εβδομάδες.

Προσοχή!

• Η διακοπή της εγκυμοσύνης πρέπει πάντα να γίνεται με τη γραπτή συναίνεση της εγκύου ή, αν αυτή είναι ανήλικη, με τη συναίνεση του κηδεμόνα της.

• Ο νόμος προβλέπει τιμωρία (ακόμη και φυλάκιση) όποιου -γιατρού ή άλλου- διακόψει εγκυμοσύνη χωρίς τη συναίνεση της εγκύου, προκαλέσει κάποια σωματική βλάβη στην έγκυο ή παραβεί κάποια από τις διατάξεις του σχετικού νόμου.

• Τιμωρείται και η έγκυος που διακόπτει την εγκυμοσύνη χωρίς να τηρούνται οι νόμιμες προϋποθέσεις.

Ευχαριστούμε για τη συνεργασία τον κ. Αριστείδη Αντσακλή, καθηγητή Μαιευτικής-Γυναικολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, διευθυντή της Α’ Πανεπιστημιακής Μαιευτικής-Γυναικολογικής Κλινικής του Νοσοκομείου «Αλεξάνδρα», και την κ. Χριστίνα Χουσιάδα, ψυχολόγο στο Ινστιτούτο Ψυχικής και Σεξουαλικής Υγείας.