ΡΕΠΟΡΤΑΖ ΜΑΡΝΥ ΠΑΠΑΜΑΤΘΑΙΟΥ
Η αξιολόγηση του εκπαιδευτικού συστήματος, η σταδιακή αύξηση της χρηματοδότησης για την Παιδεία στα επίπεδα της ευρωζώνης και η ορθολογική αξιοποίηση των δαπανών αυτών με επίκεντρο τον μαθητή περιλαμβάνονται στις προτάσεις των μελών του Συμβουλίου Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης που παραδόθηκαν στην υπουργό Παιδείας κυρία Αννα Διαμαντοπούλου.
Στο πολυσέλιδο πόρισμα του Συμβουλίου, το οποίο ολοκλήρωσε την αποστολή του υπό την προεδρία του καθηγητή κ. Γ. Μπαμπινιώτη, περιλαμβάνονται οι προτάσεις όλων των εκπαιδευτικών και κοινωνικών φορέων για αλλαγές στο εκπαιδευτικό σύστημα της χώρας μας, ενώ ήταν η πρώτη φορά που συμμετείχαν στη συνεδρίαση και κατέθεσαν κοινές προτάσεις οι εκπρόσωποι των δύο μεγάλων κομμάτων της χώρας (του ΠαΣοΚ και της Νέας Δημοκρατίας).
Τα μέλη του Συμβουλίου ζητούν με το πόρισμά τους «στρατηγικό σχεδιασμό με ενιαία μεθοδολογία και στόχευση των δράσεων που διαπερνούν όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης, προκειμένου να διασφαλίζεται η ποιότητα, η συνέχεια και η συνοχή». Προτείνουν δε και στήριξη του Συμβουλίου Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης με νομική μορφή ώστε «να παρακολουθεί την εφαρμογή των θεσπισμένων παρεμβάσεων και να μην αποδυναμώνεται το έργο αυτό από τους εμπλεκόμενους φορείς». Τα μέλη του Συμβουλίου προτείνουν ακόμη την πιλοτική εφαρμογή των μέτρων που προτείνουν, προκειμένου να δοκιμαστούν, ενώ ζητούν και μέτρα ενίσχυσης της Ειδικής Αγωγής στα σχολεία και της Τεχνικής Επαγγελματικής Εκπαίδευσης ώστε να περιοριστεί το φαινόμενο της μαθητικής διαρροής. Σ υγκεκριμένα, οι προτάσεις του Συμβουλίου που παραδόθηκαν στο υπουργείο Παιδείας ανά κατηγορία είναι οι εξής:
* Ορια της υποχρεωτικής εκπαίδευσης.
Προτείνεται σταδιακή επέκταση της υποχρεωτικής εκπαίδευσης στα 11 χρόνια (9+2), αφού πρώτα εξασφαλιστούν οι κατάλληλες συνθήκες λειτουργίας (υποδομές, προσωπικό) στην προσχολική εκπαίδευση: Διετές νηπιαγωγείο και καθορισμός όρων σωστής λειτουργίας του 2ετούς νηπιαγωγείου (όχι απλή «φύλαξη» παιδιών).
* Για τη μορφή του Γενικού Λυκείου κατατέθηκαν στο Συμβούλιο δύο προτάσεις:
α) Η απεξάρτηση του Λυκείου από τις εισαγωγικές εξετάσεις, με παράλληλη κατάργηση των γνωστικών πεδίων (κύκλων σπουδών) που λειτουργούν σήμερα. Σε κάθε τάξη προτείνονται υποχρεωτικά μαθήματα, ο αριθμός των οποίων μειώνεται από την Α΄ προς τη Γ΄ Λυκείου. Τέλος, προτείνονται μαθήματα επιλογής αυξανόμενα αριθμητικά από την Α΄ προς τη Γ΄ Λυκείου, με πολλαπλές δυνατότητες επιλογών και
β) η αυτοτέλεια του Λυκείου μέσω υποχρεωτικών μαθημάτων και μαθημάτων επιλογής, (π.χ., στην Α΄ τάξη του Λυκείου θα διδάσκονται κυρίως μαθήματα Γενικής παιδείας, στη Β΄ τάξη θα είναι αυξημένη η επιρροή των μαθημάτων Γενικής Παιδείας αλλά θα υπάρχουν δύο κύκλοι σπουδών και στην Γ΄ τάξη θα διδάσκονται μαθήματα Γενικής Παιδείας και θα υπάρχουν τρεις κύκλοι σπουδών). Και στις δυο προτάσεις προτείνεται συνυπολογισμός για την πρόσβαση στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση της επίδοσης των τελικών βαθμών που θα λάβουν οι υποψήφιοι από όλες τις τάξεις του Λυκείου, ύστερα από έγκυρη, αντικειμενική αξιολόγηση από τους διδάσκοντές τους με τρόπους που θα εξειδικευτούν από το Συμβούλιο στη δεύτερη φάση της λειτουργίας του.
* Ολοήμερα σχολεία.
Προτείνεται η διεύρυνση του σχολικού ωραρίου για όλους τους μαθητές από το Νηπιαγωγείο ως και το Γυμνάσιο (με σταδιακή επέκταση στο Λύκειο) ως τις 4 μ.μ. με δραστηριότητες, πολιτιστικές ζώνες, προετοιμασία των μαθητών και υποβοήθηση στα μαθήματά τους. Στην πρόταση αναφέρεται σαφώς ότι δεν υπονοείται η διδασκαλία πρόσθετων μαθημάτων.
* Αναλυτικά προγράμματα. Προτείνεται η αντικατάσταση του σημερινού ασφυκτικού αναλυτικού προγράμματος με ένα εθνικό πλαίσιο προγράμματος. Αντί για την περιγραφή της διδακτέας ύλης προτείνονται εθνικοί στόχοι μάθησης σε κάθε βαθμίδα και δυνατότητα προσαρμογής του προγράμματος σπουδών σε περιφερειακό και τοπικό επίπεδο, ανάλογα με τις ανάγκες. Παράλληλα προτείνεται σχετικά με τα γνωστικά αντικείμενα ο περιορισμός του αριθμού των υποχρεωτικών και η σταδιακή αύξηση από τάξη σε τάξη του αριθμού των επιλεγόμενων μαθημάτων. Τελικός στόχος είναι η κατάρτιση ενός Εθνικού Μαθησιακού Χάρτη, όπου ύστερα από διάλογο όλων των επιστημονικών φορέων που εμπλέκονται στην εκπαίδευση θα καταγράφονται οι εκπαιδευτικοί στόχοι ανά βαθμίδα και ανά τάξη.
O πως τονίζουν οι συντάκτες του πορίσματος, οι κατευθύνσεις της αναδιοργάνωσης των Αναλυτικών Προγραμμάτων Σπουδών στα σχολεία επικεντρώνονται στο να αναπτύξουν οι μαθητές ικανότητες-«κλειδιά» για τη δημιουργικότητά τους (βασικό στοιχείο που αξιολογείται και σε διεθνείς επιστημονικές ή εκπαιδευτικές έρευνες, όπως το πρόγραμμα ΡΙSΑ, στην κατάταξη του οποίου η Ελλάδα βρίσκεται σε αδικαιολόγητα χαμηλή θέση).
Παράλληλα, όπως αναφέρεται στο πόρισμα, «στόχος είναι να αναπτυχθούν οι ικανότητες για ευέλικτη, ομαδοσυνεργατική, καθοδηγούμενη και αυτοκατευθυνόμενη μάθηση, για επαρκή και αποτελεσματική επικοινωνία αλλά και για καλλιέργεια θετικής στάσης απέναντι στη διά βίου μάθηση». Ακόμη αναφέρεται ότι πρέπει να ληφθούν υπόψη: α) Η πολυμορφία του μαθητικού πληθυσμού ως προς τα πολιτιστικά, οικονομικά, κοινωνικά και γεωγραφικά χαρακτηριστικά του και β) οι ατομικές διαφορές των μαθητών, τα ενδιαφέροντά τους και το ιδιαίτερο κοινωνικό και πολιτισμικό περιβάλλον. Προτείνεται επίσης σειρά μέτρων για την αλλαγή στα βιβλία και στην Τεχνική Επαγγελματική Εκπαίδευση, ενώ ζητείται η συγκρότηση ανεξάρτητου ενιαίου φορέα διασφάλισης ποιότητας ολόκληρου του εκπαιδευτικού συστήματος, στελεχωμένου από ειδικούς επιστήμονες και έμπειρους εκπαιδευτικούς, και η επιμόρφωση των εκπαιδευτικών πριν από κάθε αξιολόγηση.
ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΑ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑ
Τα ΑΕΙ να επιλέγουν τους υποψηφίους
Γ ια το νέο εξεταστικό σύστημα προέκυψε σύγκλιση απόψεων των φορέων οι οποίοι συμμετείχαν στο Συμβούλιο στα εξής θέματα: * Δεν υπάρχει αυτή τη στιγμή δυνατότητα ελεύθερης πρόσβασης των αποφοίτων Λυκείου στα ΑΕΙ χωρίς εξετάσεις, έστω και αν κάτι τέτοιο αποτελεί μελλοντικό στόχο, ο οποίος θα είναι το αποτέλεσμα της συνεργασίας μεταξύ πολιτείας και ΑΕΙ. * Η διεξαγωγή των εξετάσεων εισαγωγής στα ΑΕΙ, προκειμένου να διατηρήσουν τον αδιάβλητο χαρακτήρα τους αλλά και να αποκτήσουν επιστημονική εγκυρότητα και αξιολογική αξιοπιστία, πρέπει να αναληφθεί από ειδικό κρατικό εξεταστικό φορέα («Εθνικό Κέντρο Αξιολόγησης»), στελεχωμένο από ειδικούς στην αξιολόγηση (εκπαιδευτικούς και πανεπιστημιακούς). Ο φορέας αυτός θα συγκροτήσει Τράπεζα Θεμάτων, συνεχώς τροφοδοτούμενη και ανανεούμενη. Το «Εθνικό Κέντρο Αξιολόγησης» θα διεξάγει τις εξετάσεις περισσότερες από μία φορές τον χρόνο.
* Απαιτείται δραστικός περιορισμός της διδασκόμενης και εξεταζόμενης ύλης στα τρία έτη του Λυκείου και κατ΄ επέκταση στην ύλη των εισαγωγικών εξετάσεων, ώστε να περιλαμβάνει τις βασικές έννοιες του μαθήματος, τις γνώσεις και τις δεξιότητες που πραγματικά αξίζει να κατακτηθούν από τους μαθητές. Προτείνεται επίσης περιορισμός του αριθμού των εξεταζόμενων μαθημάτων για την εισαγωγή στα ΑΕΙ.
* Απαιτείται ακόμη συνυπολογισμός για την εισαγωγή στα Πανεπιστήμια- σε ποσοστό που θα προσδιοριστεί- της επίδοσης των μαθητών στις τρεις τάξεις του Λυκείου ύστερα από έγκυρη, αντικειμενική αξιολόγηση των μαθητών από τους διδάσκοντες με τρόπους που θα εξειδικευτούν από το Συμβούλιο στη δεύτερη φάση της λειτουργίας του.
Ζητείται, τέλος, ουσιαστική εμπλοκή των πανεπιστημίων στη διαδικασία επιλογής των υποψηφίων για τα τμήματά τους. Αυτό μπορεί να γίνει με τον συμπροσδιορισμό της διδασκόμενης και της εξεταστέας ύλης με ειδικούς πανεπιστημιακούς στο «Εθνικό Κέντρο Αξιολόγησης», με τον καθορισμό των εξεταζόμενων μαθημάτων, του συντελεστή βαρύτητάς τους και την πιθανή βάση, τα οποία μπορούν και να διαφοροποιούνται ανά τμήμα.
[ΤΟ ΒΗΜΑ]
