Γράφει η Χριστίνα Βαλανίδου
PhD- Σχολή Ανθρωπιστικών και Κοινωνικών Επιστημών Πανεπιστημίου Πατρών [Παιδαγωγικά],Master of Science-SUNY University New York, Albany-USA [Ανάπτυξη Αναλυτικών Προγραμμάτων και Διδακτική Επιστήμη]
Ένα ζήτημα στις σχέσεις-ομοιότητες και διαφορές- ανάμεσα στα δύο φύλα αφορά τις επιδόσεις μαθητών - μαθητριών. Η Σουηδία, που προεδρεύει τώρα της ΕΕ, δεν κατοχύρωσε μόνο με νόμους την ισότητα αλλά έχει καταφέρει να την περάσει και στην καθημερινή κουλτούρα των πολιτών της.
Αυτό επεδίωξε και σε επίπεδο ΕΕ, με τη Σύνοδο για την Ισότητα στην εργασία καθώς και με τη Διάσκεψη για τις Διαφορές στις Επιδόσεις Αγοριών και Κοριτσιών στο σχολείο. [16-17 Νοεμβρίου, Ουψάλα, Σουηδία-επίσημη ιστοσελίδα]. Σήμερα, σε διεθνές και σε ευρωπαϊκό επίπεδο οι έρευνες συνηγορούν υπέρ της ύπαρξης διαφοράς ανάμεσα στις εκπαιδευτικές επιδόσεις αγοριών και κοριτσιών και στο ότι τα κορίτσια γενικά «τα καταφέρνουν καλύτερα». ωστόσο, μια από τις ερευνήτριες σημειώνει:
*«Στο παρελθόν, όταν τα κορίτσια είχαν αποτυχίες στο σχολείο, λεγόταν ότι το πρόβλημα βρίσκεται μέσα στη φύση των κοριτσιών.
Σήμερα, που διαπιστώνεται ότι τα αγόρια έχουν αποτυχίες στο σχολείο, λέγεται ότι το πρόβλημα βρίσκεται στο σχολείο»
[Agneta Stark, Vice-Chancellor -Dalarna University College].
Αυτό που γίνεται ωστόσο αποδεκτό είναι ότι η όποια διαφορά, σήμερα ή στο παρελθόν, δεν οφείλεται σε «ειδική» κατασκευή των γονιδίων των δύο φύλων, αλλά σε πολλούς παράγοντες που επηρεάζουν το περιβάλλον ζωής και μόρφωσης των παιδιών, όπως: Η ισχύουσα νομοθεσία της χώρας και η γενικότερη κουλτούρα της, η εθνική καταγωγή, η θρησκεία, η οικογενειακή κατάσταση [οικονομικο-κοινωνικό και μορφωτικό υπόβαθρο των γονιών] η πολιτική και τα προγράμματα του σχολείου -και γενικότερα η κουλτούρα του σχολείου και του εκπαιδευτικού συστήματος. Και αυτό επηρεάζει και τις προτιμήσεις σε επιλογή γνωστικών αντικειμένων και σε σχολική μελέτη. Στο πλαίσιο αυτής της Διάσκεψης είδαν το φως της δημοσιότητας ερευνητικά δεδομένα που θέτουν και ερωτήματα για προβληματισμό όσων όντως ενδιαφέρονται για λήψη μέτρων στον τομέα της εκπαιδευτικής και κοινωνικής πολιτικής. Συζητήθηκαν οι μακροχρόνιες επιπτώσεις των διαφορών στις εκπαιδευτικές/σχολικές επιδόσεις λόγω φύλου, οι λόγοι των διαφορών αυτών και διάφοροι τρόποι για να τις αντιμετωπίσουν. Και αυτά με τη συμμετοχή και εκπροσώπων των Υπουργείων Παιδείας των κρατών μελών και εκπροσώπων ερευνητικών κέντρων. Ανάμεσα στις διαπιστώσεις και τα ευρήματα αναφέρθηκαν και τα εξής:
1. Επιδόσεις αγοριών στην ανάγνωση χαμηλότερες από αυτές των κοριτσιών
*Τα αγόρια έχουν μεγαλύτερες αποτυχίες στην εκπαίδευση σε σχέση με τα κορίτσια και ιδιαίτερα στην ανάγνωση/κατανόηση.
*Η ανάγνωση για τα αγόρια δεν είναι ελκυστική, ιδιαίτερα για τα αγόρια που προέρχονται από την εργατική τάξη και τα αγόρια με μεταναστευτικό υπόβαθρο και χαμηλό οικογενειακό εισόδημα. Η στάση τους έναντι της «ανάγνωσης» επηρεάζεται από το ότι, για διάφορες κουλτούρες, θεωρείται ως μια «γυναικεία» υπόθεση. Η «γυναικεία» ταυτότητα της ανάγνωσης αποθαρρύνει τα αγόρια να ασχοληθούν με αυτή, τόσο μέσα όσο και έξω από το σχολείο. Αυτό δε συμβαίνει στα αγόρια από τις μεσαίες και υψηλότερα εισοδηματικές τάξεις, που διαπιστώνεται ότι «πάνε καλά» και έχουν και υψηλές γλωσσικές επιδόσεις στην έκφραση-διατύπωση νοήματος.
2. Προτιμήσεις σε σχέση με Μαθηματικά, Φυσικές Επιστήμες, Τεχνολογία:
*Τα κορίτσια και οι νέες γυναίκες δεν ακολουθούν τα γνωστικά αντικείμενα των μαθηματικών, της επιστήμης, της τεχνολογίας και τις σχετικές επιλογές στην καριέρα τους.
*Η μη προτίμηση οφείλεται σε επηρεασμούς από παραδόσεις, κουλτούρα και απουσία ενθάρρυνσης και επιβράβευσης
3. Πρόωρη εγκατάλειψη της σχολικής διαδικασίας σε μεγαλύτερο ποσοστό για τα αγόρια:
*Το ποσοστό της πρόωρης σχολικής εγκατάλειψης μειώνεται σε επίπεδο ΕΕ, αλλά μειώνεται πολύ αργά.
*Τα αγόρια εγκαταλείπουν πρόωρα τη σχολική διαδικασία σε μεγαλύτερο ποσοστό από ό,τι τα κορίτσια. Και πάλιν αυτό ισχύει κυρίως για τα αγόρια οικογενειών μεταναστευτικό υπόβαθρο και παιδιών από οικογένειες με χαμηλό οικογενειακό εισόδημα.
*Τα κορίτσια τείνουν να αφιερώνουν περισσότερο χρόνο στη σχολική μελέτη.
*Η συμμετοχή στην περαιτέρω εκπαίδευση και κατάρτιση εξαρτάται από το φύλο, με τα ποσοστά των κοριτσιών να αυξάνονται
*Στη Σουηδία, όπως και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, τα κορίτσια έχουν καλύτερες επιδόσεις και βαθμούς και έχουν μεγαλύτερο ποσοστό αποφοίτων δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης.
*Τα αγόρια αυτοπεριορίζονται από τη δική τους «αντίληψη» για το «πώς θα πρέπει να είναι το αγόρι/άνδρας» και ανέχονται μικρή ομάδα άλλων αγοριών να αποφασίζει «τι είναι ορθό και τι λάθος» για τα αγόρια και τη συμπεριφορά τους.
*Οι εκπαιδευτικοί τείνουν να επιτρέπουν στα αγόρια να κυριαρχούν στην τάξη, ενώ αποδέχονται ότι εργάζονται λιγότερο σκληρά από ό,τι τα κορίτσια και δείχνουν λιγότερο υπεύθυνα.
*Η νεανική/μαθητική παραβατικότητα μπορεί να συμβάλει στην πρόωρη εγκατάλειψη εκ μέρους των αγοριών.
4. Επιτυχία στο επάγγελμα και συνέχιση των σπουδών.
*Η ισότητα των δύο φύλων στο σχολείο είναι σημαντική για την εργοδότηση και κοινωνική ένταξη των νέων.
*Οι γυναίκες παρουσιάζουν αυξημένα ποσοστά συμμετοχής σε εκπαιδευτικά προγράμματα/σπουδές μετά τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση.
*Παρά τις σχετικές διαπιστώσεις για τις επιδόσεις αγοριών και κοριτσιών, και τις σπουδές των γυναικών, οι γυναίκες στην εργασία πληρώνονται λιγότερο, έχουν μεγαλύτερους αριθμούς ανεργίας, έχουν λιγότερες διευθυντικές θέσεις, λιγότερο επιτυχημένη καριέρα.
5. Σχολείο, μέτρα και μηχανισμοί στήριξης
*Οι διαφορές στις επιδόσεις των δύο φύλων στην εκπαίδευση είναι μια πραγματικότητα και δεν πρέπει να γίνει αποδεκτή ως ένα αδιέξοδο, αλλά μια πρόκληση για το μέλλον των εκπαιδευτικών συστημάτων και των σύγχρονων κοινωνιών.
*Υπάρχουν μεγάλες διαφορές ανάμεσα στις πολιτικές χωρών όχι μόνο στη σχέση ανάμεσα στα δύο φύλα, αλλά κυρίως στη νομοθεσία και στα έμπρακτα μέτρα στήριξης των πολιτικών διακηρύξεων τους.
*Όσο περισσότερο αναπτύσσονται οι υπηρεσίες στήριξης στο σχολείο, και όσο πιο δημοκρατικό είναι το περιβάλλον του, τόσο μειώνεται η πρόωρη εγκατάλειψη γενικά μαθητών και μαθητριών.
*Η εκπαιδευτική πολιτική, η επιμόρφωση των εκπαιδευτικών και τα ειδικά υποστηρικτικά μέτρα/μέτρα θετικής διάκρισης, συμβάλλουν στη μείωση της διαφοράς τόσο στις επιδόσεις σε επίπεδο σχολείου όσο και σε επίπεδο οικονομικής και αναπτυξιακής συμμετοχής των δύο φύλων.
*Καθοριστικό ρόλο στις επιδόσεις μάθησης για τα δύο φύλα έχουν οι γονείς, οι φίλοι και η κουλτούρα τους.
*Για να μειωθούν οι ανισότητες στην εκπαίδευση [και την εργοδότηση] χρειάζεται λήψη μέτρων και μακροχρόνια διαδικασία για αλλαγή της γενικότερης κουλτούρας.
*Η ισότητα δεν συμβαίνει τυχαία και οι αρμόδιοι επί της εκπαιδευτικής πολιτικής θα πρέπει να διασφαλίσουν ότι η ισότητα ανάμεσα στα δύο φύλα είναι ουσιαστική και πραγματική και όχι ρητορική δήλωση.
[ΠΟΛΙΤΗΣ online]
