Η πρώτη λέξη που έρχεται στο μυαλό μας όταν ακούμε την λέξη AIDS είναι θάνατος. Εικόνες με σκελετωμένα παιδάκια στην Αφρική και ανθρώπους να υποφέρουν. Λίγοι όμως γνωρίζουν τι σημαίνουν πραγματικά λέξεις όπως οροθετικός, ανοσολογική ανεπάρκεια καθώς και πώς κάποιος μπορεί να μολυνθεί. Ελάτε λοιπόν μαζί να ξεδιπλώσουμε τις αλήθειες και τους μύθους που περιβάλλουν μια από τις πιο γνωστές, χρόνιες και ανίατες ασθένειες που υπάρχουν.
Το AIDS είναι τα αρχικά των λέξεων Acquired Immune Deficiency Syndrome, δηλαδή Σύνδρομο Επίκτητης Ανοσολογικής Ανεπάρκειας. Πρόκειται για μια λοιμώδη νόσο η οποία οφείλεται στον ιό HIV (Human Immunodeficiency Virus). Ο HIV προσβάλλει το ανοσοποιητικό σύστημα του ανθρώπου που ευθύνεται για την προστασία και την άμυνα του οργανισμού ενάντια σε κάθε είδους ασθένεια. Θα πρέπει να γίνει κατανοητό ότι το AIDS είναι το τελικό στάδιο της μόλυνσης από τον HIV.
Ο ιός HIV απομονώθηκε για πρώτη φορά το 1983 από τον Γάλλο Montagnier και τους συνεργάτες του στο Ινστιτούτο Pasteur σε έναν ασθενή με λεμφαδενοπάθεια. Όμως ήδη από το 1981 το σύνδρομο με χαρακτηριστικό την πτώση της άμυνας του οργανισμού είχε καταγραφεί από Αμερικανούς ερευνητές σε 5 ομοφυλόφιλους με πνευμονία. Σύμφωνα με το τελευταίο Παγκόσμιο συνέδριο για τους Ρετροϊούς, ο HIV μεταφέρθηκε στον άνθρωπο από τον χιμπατζή πιθανότατα στα τέλη της δεκαετίας του ΄40 ή στις αρχές του '50 ύστερα από έκθεση κυνηγών σε μολυσμένο αίμα. Αυτό όμως που πρέπει να σημειωθεί είναι ότι ενώ ο χιμπατζής είναι η πηγή του ιού και υπάρχει στο DNA του, δεν πεθαίνει από αυτόν. Αντίθετα, ο άνθρωπος που έγινε ο ξενιστής του, δεν μπόρεσε να προσαρμοστεί έχοντας ως συνέπεια ο ιός να καταλήγει στη νόσο του AIDS.
-Τι ακριβώς προκαλεί ο HIV στον οργανισμό;
Ο ανθρώπινος οργανισμός είναι εξοπλισμένος με μια σειρά από αμυντικά όπλα που τον βοηθούν να αντιμετωπίζει και να εξολοθρεύει τα χιλιάδες μικρόβια και μικροοργανισμούς που υπάρχουν στο περιβάλλον. Το ανοσοποιητικό σύστημα είναι υπεύθυνο για την άμυνα και αποτελείται από χιλιάδες κύτταρα, με πιο σημαντικό από αυτά το Τ4 λεμφοκύτταρο. Το Τ4 ενεργοποιεί το ανοσοποιητικό σύστημα και συντονίζει τις αμυντικές ενέργειες του οργανισμού έτσι ώστε ο εισβολέας να εξολοθρευτεί.
Δυστυχώς όμως o HIV μπαίνοντας στο αίμα προσβάλλει ακριβώς τα Τ4 λεμφοκύτταρα, και αφού τα χρησιμοποιήσει ως εργοστάσια παραγωγής νέων ιών, τα καταστρέφει. Σιγά σιγά η άμυνα του οργανισμού πέφτει με αποτέλεσμα ο οργανισμός να προσβάλλεται από ασθένειες και λοιμώξεις (ευκαιριακές) που ενώ ένας υγιής οργανισμός μπορεί να τις αντιμετωπίσει, οι ασθενείς με AIDS είναι ανήμποροι να το κάνουν. Η συγκεκριμένη διαδικασία είναι γνωστή και ως ανοσολογική ανεπάρκεια.
-Τι σημαίνει ότι κάποιος είναι φορέας του ιού (οροθετικός);
Ο φορέας του ιού ή αλλιώς οροθετικός HIV (+) είναι το άτομο που έχει μολυνθεί από τον ιό αλλά δεν έχει ακόμη νοσήσει. Δηλαδή ο ιός υπάρχει στο αίμα, μπορεί να μεταδοθεί, αλλά το άτομο δεν έχει παρουσιάσει κανένα σύμπτωμα και πιθανόν να αισθάνεται πολύ καλά.
-Τι είναι η περίοδος επώασης;
Επειδή ο HIV ανήκει σε μια υποκατηγορία Ρετροϊών που ονομάζονται αργοί ιοί, η πορεία της λοίμωξης που προκαλεί στον ανθρώπινο οργανισμό χαρακτηρίζεται από μια μεγάλη περίοδο, που μεσολαβεί ανάμεσα στην αρχική προσβολή και στην εμφάνιση των πρώτων συμπτωμάτων. Αυτή η περίοδος ονομάζεται περίοδος επώασης. Η περίοδος επώασης μπορεί να διαρκέσει από 3 μήνες έως και 10 χρόνια.
-Πώς γίνεται η διάγνωση του ιού;
Αν κάποιος πιστεύει πως έχει μολυνθεί από τον ιό μπορεί να το διαπιστώσει κάνοντας το τεστ αντισωμάτων του ιού στο αίμα. Για να μπορέσουν να ανιχνευθούν τα αντισώματα θα πρέπει να περάσουν 2-3 μήνες. Το άτομο θα πρέπει να περιμένει 2-3 μήνες για να κάνει το τεστ, γνωρίζοντας ωστόσο ότι αν όντως είναι φορέας μπορεί να μεταδώσει την ασθένεια και σε άλλους πριν ακόμη διαγνωσθεί με αυτή.
-Ποία είναι τα κλινικά συμπτώματα του ιού και τα στάδια της λοίμωξης;
Όπως αναφέρθηκε και πιο πάνω, από την στιγμή που το άτομο γίνεται φορέας του ιού εισέρχεται σε μια περίοδο χρόνιας λοίμωξης, η οποία διακρίνεται σε 4 στάδια με διαφορετικά κλινικά συμπτώματα.
1ο στάδιο: Πρωτογενής λοίμωξη
Σε αυτό το αρχικό στάδιο τα περισσότερα άτομα δεν εμφανίζουν κανένα σύμπτωμα της εισβολής του ιού. Κάποια άτομα ίσως παρουσιάσουν συμπτώματα ίδια με εκείνα της γρίπης μετά από 1-2 μήνες. Τα συμπτώματα αυτά εξαφανίζονται μετά από μια εβδομάδα ή ένα μήνα και συχνά συγχέονται με αυτά κάποιας άλλης ίωσης. Στο στάδιο αυτό το άτομο είναι ιδιαίτερα μολυσματικό και ο HIV παρουσιάζει μεγάλη συγκέντρωση στα γενετήσια εκκρίματα. Η περίοδος αυτή διαρκεί περίπου 2 εβδομάδες.
2ο στάδιο: Φάση Ασυμπτωματικής Λοίμωξης
Στο στάδιο αυτό ο φορέας δεν παρουσιάζει κανένα απολύτως κλινικό σύμπτωμα. Αυτή η περίοδος μπορεί να κρατήσει 10 χρόνια για τους ενήλικες και 2 για τα παιδιά και η διάγνωση γίνεται μόνο με αιματολογικές εξετάσεις. Κατά την διάρκεια αυτού του σταδίου ο 'αθόρυβος' HIV πολλαπλασιάζεται, μολύνοντας και εξολοθρεύοντας τα κύτταρα (Τ4) του ανοσοποιητικού συστήματος.
3ο στάδιο: Φάση Συμπτωματικής Λοίμωξης
Σε αυτό το στάδιο γίνονται αντιληπτά τα πρώτα συμπτώματα της νόσου που οφείλονται στην αποδυνάμωση του ανοσοποιητικού συστήματος. Τέτοια συμπτώματα είναι η πνευμονική φυματίωση, στοματική κανδιδίαση, ο υποτροπιάζον απλός έρπης, ο έρπης γεννητικών οργάνων καθώς και ο έρπης ζωστήρας. Αυτές οι μολύνσεις καλούνται ευκαιριακές και μπορεί να συνυπάρχουν με άλλα συμπτώματα όπως πυρετός, διάρροια, απώλεια βάρους, νυχτερινοί ιδρώτες και λεμφαδενοπάθεια.
4ο στάδιο: Φάση Ανοσοκαταστολής - AIDS
Στο τελευταίο στάδιο του ιού κάνουν την εμφάνισή τους σημαντικά κλινικά συμπτώματα όπως ευκαιριακές λοιμώξεις (πνευμονοκύστωση, εγκεφαλική τοξοπλάσμωση), εγκεφαλοπάθειες, κακοήθεις όγκοι - νεοπλασίες (σάρκωμα Kaposi, λέμφωμα, καρκίνος του πρωκτού, του στοματοφάρυγγα και του τραχήλου της μήτρας).
Η αλλοίωση του ανοσοποιητικού συστήματος επιδεινώνεται για να καταλήξει στο AIDS. Το σύνδρομο του AIDS είναι το τελευταίο και πιο προχωρημένο στάδιο της λοίμωξης του HIV. Σύμφωνα με την Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας (WHO) η διάγνωση του AIDS θεωρείται θετική όταν υπάρχουν τουλάχιστον δυο από τα κύρια συμπτώματα: 1)απώλεια βάρους 10% ή μεγαλύτερη, 2)πυρετός περισσότερο από ένα μήνα και 3) διάρροια περισσότερο από ένα μήνα. Στα δευτερεύοντα συμπτώματα ανήκουν: βήχας περισσότερο από ένα μήνα, καθολική δερματίτιδα με φαγούρα, έρπης ζωστήρας σε υποτροπή. Στα άτομα με AIDS ο αριθμός των λεμφοκυττάρων είναι μικρότερος από 200 ή μικρότερος από το 14% του συνόλου των λεμφοκυττάρων του οργανισμού τους. Όπως γίνεται αντιληπτό μετά από το συγκεκριμένο στάδιο επέρχεται ο θάνατος του ατόμου.
-Μετάδοση του ιού HIV
Ο ιός HIV ΜΕΤΑΔΙΔΕΤΑΙ :
1) Με τη σεξουαλική επαφή με κάποιο οροθετικό άτομο χωρίς την χρήση προφυλακτικού. Ο ιός υπάρχει στο αίμα, στα σπερματικά, προσπερματικά και κολπικά υγρά. Μπορεί να εισέλθει στο σώμα μέσω μικρών ή μεγαλύτερων πληγών που ενδεχομένως να υπάρχουν στα γεννητικά όργανα, στον πρωκτό και στο στόμα ή να δημιουργηθούν κατά την διάρκεια της σεξουαλικής επαφής. Η μετάδοση του ιού ευνοείται ιδιαίτερα όταν προϋπάρχουν άλλα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα. Επιπλέον η μετάδοση του ιού γίνεται ευκολότερα με το πρωκτικό σεξ επειδή είναι περισσότερο τραυματικό.
2) Με την κοινή χρήση συριγγών ή άλλων εργαλείων για ενδοφλέβια χρήση.
3) Από την μητέρα στο παιδί κατά την διάρκεια της κύησης, του τοκετού ή του θηλασμού.
4) Με μετάγγιση μολυσμένου αίματος.
Ο ιός HIV ΔΕΝ μεταδίδεται:
1) Με την καθημερινή, κοινωνική επαφή, την χειραψία, την αγκαλιά, το φιλί.
2) Από την κοινή χρήση της τουαλέτας.
3) Από τον ιδρώτα ή το σάλιο.
4) Με την κοινή χρήση σκεπασμάτων, ρούχων, πιάτων, ποτηριών, μαχαιροπίρουνων, τηλεφώνων.
5) Από τις πισίνες και τη θάλασσα.
6) Από κουνούπια ή άλλα έντομα.
-Τι στατιστικά στοιχεία υπάρχουν αυτή τη στιγμή για την Ελλάδα;
Στην ετήσια έκδοση του Κέντρου Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (ΚΕ.ΕΛ.Π.ΝΟ.) για το 2007, αναφέρονται 420 νέα περιστατικά HIV οροθετικών ατόμων, από τα οποία 349 είναι άνδρες και 71 γυναίκες. Κατά τη δήλωση το μεγαλύτερο ποσοστό των ανδρών ήταν ηλικίας 30-34 ετών ενώ των γυναικών 25-29 ετών.
Από το 1984 μέχρι σήμερα έχουν καταγραφεί 8584 HIV οροθετικά άτομα. Μόνο το 1999 δηλώθηκαν 1180 νέα κρούσματα, γεγονός που μαρτυρά την σοβαρότητα της κατάστασης στην Ελλάδα. Όσο αναφορά το AIDS το 2007 διαγνώσθηκαν 60 νέες περιπτώσεις, 44 άνδρες και 16 γυναίκες, από τις οποίες το 40% ήταν ομοφυλόφιλοι άνδρες και στο 38,3% η μετάδοση έγινε από ετεροφυλοφιλική σεξουαλική πράξη. Ο συνολικός αριθμός των περιπτώσεων AIDS από το 1981 μέχρι σήμερα ανέρχεται στις 2829, με 2392 άνδρες και 437 γυναίκες. Μόνο το 2007 οι θάνατοι από AIDS ανέρχονται σε 30, ενώ από το 1983 οι θάνατοι είναι 1552, με το 87,4% να είναι άνδρες και μόλις το 12,6% γυναίκες.
Παγκοσμίως το 2007, οι θάνατοι από AIDS ανέρχονται σε 2.1 εκατομμύρια, οι άνθρωποι που ζουν με HIV/AIDS 33.2 εκατομμύρια, ενώ τα νέα κρούσματα HIV που δηλώθηκαν φτάνουν τα 2.5 εκατομμύρια.
-Υπάρχει κάποια θεραπεία;
Όταν το AIDS έκανε την εμφάνισή του δεν υπήρχαν φάρμακα ικανά να αντιμετωπίσουν την κατάρρευση του ανοσοποιητικού συστήματος. Ακόμα και σήμερα, 26 χρόνια μετά, δεν υπάρχει κάποιο συγκεκριμένο φάρμακο που να θεραπεύει το AIDS ολοκληρωτικά και να σώζει την ζωή του ασθενή. Έχουν όμως αναπτυχθεί πολλές θεραπευτικές αγωγές που βοηθούν στην αναστολή της δράσης του ιού, στην επιμήκυνση της περιόδου επιβίωσης των ασθενών καθώς και στην καλυτέρευση της ποιότητας ζωής τους. Επίσης γίνονται πολλές προσπάθειες για την δημιουργία εμβολίου κατά του ιού.
-Μόνη θεραπεία η πρόληψη!!!
Από τη στιγμή που δεν υπάρχει κάποια αποτελεσματική θεραπεία ενάντια στον ιό, η πρόληψη είναι το μοναδικό μέσο που σώζει ζωές. Αυτά που μπορούμε να κάνουμε λοιπόν για να προστατευθούμε είναι τα εξής:
1) Χρησιμοποιούμε ΠΑΝΤΑ προφυλακτικό σε ΚΑΘΕ σεξουαλική επαφή είτε είναι κολπική, πρωκτική ή στοματική. Δεν αλείφουμε ποτέ το προφυλακτικό με βαζελίνη ή άλλο τέτοιο υλικό γιατί καταστρέφει το προφυλακτικό, το οποίο πρέπει να είναι από latex. Προμηθευόμαστε κάποιο υδατοδιαλυτό λιπαντικό.
2) Προσπαθούμε να περιορίσουμε τον αριθμό των σεξουαλικών μας συντρόφων. Όσο μεγαλύτερος είναι ο αριθμός τόσες πιο πολλές οι πιθανότητες να προσβληθούμε.
3) Σε περίπτωση που γίνεται χρήση ενδοφλέβιων ναρκωτικών ΔΕΝ χρησιμοποιούμε ΠΟΤΕ σύριγγες ή βελόνες που έχουν χρησιμοποιήσει άλλοι ούτε τις μοιραζόμαστε. Χρησιμοποιούμε πάντα σύριγγες μιας χρήσης.
4) Δεν μοιραζόμαστε ούτε δανειζόμαστε από άλλους αντικείμενα που μπορεί να έχουν πάνω τους υπολείμματα από αίμα όπως οδοντόβουρτσες ή ξυραφάκια.
5) Σε περίπτωση που εμείς ή ο σύντροφος μας έχουμε κάποιο Σεξουαλικώς Μεταδιδόμενο Νόσημα δεν ερχόμαστε σε σεξουαλική επαφή αν προηγουμένως δεν έχει θεραπευθεί. Συμβουλευόμαστε πάντα τον γιατρό μας.
-Πράγματα που πρέπει να θυμόμαστε…
Η 1η Δεκέμβρη είναι αφιερωμένη στον αγώνα εναντίον του HIV/AIDS καθώς και στα θύματα του. Οι φορείς του HIV και οι ασθενείς του AIDS, πέρα από τα ιατρικά προβλήματα που αντιμετωπίζουν, έρχονται αντιμέτωποι και με προβλήματα προσωπικής αβεβαιότητας και κοινωνικής προσαρμογής.
Το AIDS πλέον είναι μια χρόνια ασθένεια που δυστυχώς επιφέρει κοινωνικό στιγματισμό. Πολλές φορές ο φορέας αναγκάζεται να ζει απομονωμένος, πολεμώντας τους δαίμονες της ασθένειάς του μόνος του. Αναπτύσσει αισθήματα άγχους και ανησυχίας καθώς δεν γνωρίζει με σιγουριά αν θα έχει την αποδοχή και την στήριξη της οικογένειάς του ή την απόρριψη, αν θα είναι οδυνηρή η πορεία της ασθένειας, αν θα έχει προβλήματα στο εργασιακό του περιβάλλον, αν θα έχει προβλήματα στέγης, αν θα μπορέσει να ανταποκριθεί ο οργανισμός του στην θεραπεία, αν θα πεθάνει μόνος του…
Είναι υποχρέωση όλων μας να αγκαλιάσουμε αυτούς τους ανθρώπους και να μη τους βάζουμε ταμπέλες ούτε να τους φοβόμαστε. Δεν μπορούμε να ελέγξουμε τον φόβο μας αλλά με την ενημέρωση μπορούμε να τον περιορίσουμε.
Ας βοηθήσουμε όλοι να αλλάξει η συμπεριφορά της κοινωνίας μας προς τους φορείς του HIV και να πάψει να θεωρείται το AIDS μια μοναχική ασθένεια. Η σημασία μιας αγκαλιάς είναι ανεκτίμητη για εκείνον που την έχει ανάγκη και ακίνδυνη για αυτόν που μπορεί να την δώσει.
[Rethimno.gr]
