Άσχημες αναμνήσεις που πυροδοτούν το συναίσθημα του φόβου μπορούν να διαγραφούν μόνιμα από τον εγκέφαλο χάρη σε μια απλή τεχνική που δεν απαιτεί καν φάρμακα, αναφέρουν Αμερικανοί ερευνητές στο περιοδικό Nature.
Μελέτες σε πειραματόζωα που δημοσιεύτηκαν τα τελευταία χρόνια έχουν αποκαλύψει ότι κάθε φορά που μια ανάμνηση ανακαλείται στη σκέψη, μπορεί και να αλλάξει: περνά αυτόματα σε μια «ευάλωτη» κατάσταση, κατά την οποία το συναισθηματικό της περιεχόμενο μπορεί να τροποποιηθεί ή και να διαγραφεί.
Όταν αυτό το χρονικό «παράθυρο επανεδραίωσης» κλείσει, λίγες ώρες μετά την ανάκληση του αρχικού περιστατικού, η ανάμνηση πρέπει να αποθηκευθεί εν νέου ώστε να παραμείνει ενεργή και στο μέλλον.
Η ομάδα της Ελίζαμπεθ Φελπς στο Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης αξιοποίησε αυτό το παράθυρο για να «διαγράψει» επώδυνες μνήμες από το μυαλό εθελοντών.
Οι ερευνητές βασίστηκαν σε μια ψυχοθεραπευτική τεχνική που ονομάζεται «θεραπεία εξάλειψης» και χρησιμοποιείται για την καταπολέμηση των τρομακτικών αναμνήσεων που σχετίζονται με τη διαταραχή μετατραυματικού στρες: Ο ασθενής εκτίθεται ξανά και ξανά σε ένα ερέθισμα που πυροδοτεί την άσχημη ανάμνηση -πχ την εικόνα ενός όπλου- μέχρι να μάθει με τον καιρό ότι το ερέθισμα αυτό δεν είναι πραγματικά απειλητικό.
Στην πρώτη φάση του πειράματος, οι ερευνητές δημιούργησαν στους εθελοντές μια άσχημη ανάμνηση κάνοντάς τους ένα ήπιο ηλεκτροσόκ κάθε φορά που έβλεπαν ένα μπλε τετράγωνο.
Οι εθελοντές στην ομάδα ελέγχου, που δεν υποβλήθηκαν στη νέα τεχνική, συνέχισαν να παρουσιάζουν μετρήσιμες ενδείξεις άγχους κάθε φορά που έβλεπαν μπλε τετράγωνα, ακόμα και ένα χρόνο μετά την εδραίωση της αρχικής ανάμνησης.
Οι υπόλοιποι εθελοντές ήταν οι τυχεροί: Μία ημέρα μετά την πρώτη φάση του πειράματος, κλήθηκαν να κοιτάξουν ένα μπλε τετράγωνο ώστε να ανακαλέσουν την άσχημη ανάμνηση. Δέκα λεπτά αργότερα, όταν η ανάμνηση είχε περάσει στην ευάλωτη κατάσταση, κλήθηκαν να κοιτάξουν το μπλε τετράγωνο ξανά και ξανά, αυτή τη φορά χωρίς το ηλεκτροσόκ.
Μία ημέρα αργότερα, είχαν πάψει να αγχώνονται όταν έβλεπαν μπλε τετράγωνα. Με άλλα λόγια, η επώδυνη ανάμνηση είχε διαγραφεί από τον εγκέφαλό τους, και δεν φάνηκε να είχε επιστρέψει όταν οι εθελοντές επανεξετάστηκαν ένα χρόνο αργότερα.
Η θεραπεία εξάλειψης ήταν πάντως αποτελεσματική μόνο αν γινόταν τις πρώτες έξι ώρες μετά την ανάκληση της επώδυνης ανάμνησης.
Το γεγονός ότι οι αναμνήσεις μας δεν είναι σταθερές, αλλά πρέπει να εδραιώνονται εκ νέου στον εγκέφαλό μας κάθε φορά που τις ανακαλούμε, είχε ανακαλυφθεί σε πειραματόζωα.
Όμως τα φάρμακα που είχαν δοκιμαστεί με επιτυχία για τη διαγραφή αναμνήσεων σε ζώα έχουν περιορισμένη αποτελεσματικότητα και συχνά είναι τοξικά, αναφέρει ο δικτυακός τόπος του Nature.
