Οι ειδικοί επισημαίνουν ότι είναι ολέθριο λάθος να μη μιλούν οι γονείς για την άσχημη πλευρά της ζωής.
«Ο Δημήτρης πρόσφατα με ρώτησε τι είναι το σεξ και γιατί όλοι μιλούν γι΄ αυτό.
Του απάντησα και του εξήγησα όλο τον μηχανισμό αλλά απέφυγα να του πω για το συναισθηματικό κομμάτι, αφού νομίζω ότι δεν είναι έτοιμος να το καταλάβει».
Τα ερωτήματα που τίθενται σχεδόν καθημερινά ...από την 9χρονη Μάγδα, τον 7χρονο Δημήτρη και την 5χρονη Ελένη είναι πολλά και δύσκολα. Ο κ. Κώστας Πάνου, επίκουρος καθηγητής Κοινωνιολογίας στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου και πατέρας τριών παιδιών, προσπαθεί να απαντήσει στις απορίες τους. «Τα παιδιά ρωτούν άμεσα και χωρίς περιστροφές αφού έχουν την αθωότητα και βεβαίως την περιέργεια να μάθουν αυτά που τα απασχολούν. Ο θάνατος και το σεξ νομίζω ότι είναι οι πρώτες απορίες που έχουν. Σκοπός είναι να είμαστε ειλικρινείς και σαφείς γύρω από αυτά τα ζητήματα», λέει στα «ΝΕΑ».
Γιατί να συμβαίνουν κακά πράγματα στο κόσμο που ο Θεός δημιούργησε;
Μήπως η μαμά πέθανε επειδή δεν ήμουν καλό παιδί; Μήπως φταίω εγώ; Μήπως αν ήμουν καλύτερος μαθητής οι γονείς μου θα ήταν ακόμα μαζί; Πώς γίνονται τα παιδιά; Αυτές είναι μερικές μόνο από τις πιο συνήθεις ερωτήσεις που κάνουν τα παιδιά όταν κάτι κακό, κάτι δυσάρεστο συμβαίνει.
Ο θάνατος, η αρρώστια αλλά και το σεξ είναι ζητήματα που δεν μπορούν εύκολα να κατανοήσουν τα παιδιά σε μικρή κυρίως ηλικία. Όπως εξηγούν ψυχολόγοι και οικογενειακοί σύμβουλοι, από τον τρόπο που θα τους απαντήσουν οι γονείς εξαρτάται η ψυχική διάθεσή τους και η αποδοχή του δυσάρεστου ή περίπλοκου ζητήματος.
Ποια όμως θα πρέπει να είναι η αντίδραση των γονιών;
Όπως επισημαίνει η κ. Δήμητρα Θεοφίλη, σύμβουλος ψυχικής υγείας- οικογενειακή σύμβουλος, είναι ολέθριο λάθος να μη μιλούν οι γονείς στα παιδιά για την άσχημη πλευρά της ζωής, για τον θάνατο, το διαζύγιο, την απώλεια. «Πολλοί πιστεύουν ότι τα παιδιά πρέπει να ζουν σε έναν γυάλινο θόλο που τα προστατεύει από καθετί κακό, όπου απαγορεύονται συζητήσεις για ζητήματα που προκαλούν πόνο ή απορία. Είναι οι ίδιοι που πιστεύουν πως οι δυσάρεστες εμπειρίες δεν συζητιούνται, αντίθετα θα ξεχαστούν με το πέρασμα του χρόνου», λέει χαρακτηριστικά.
Ωστόσο, όπως τονίζουν οι ειδικοί, μία τέτοια στάση απέχει πολύ από την πραγματικότητα.
«Μη μιλώντας στα παιδιά για τα επώδυνα γεγονότα που συμβαίνουν μπορούμε να κουκουλώσουμε προσωρινά τα συναισθήματά τους δημιουργώντας μια ψευδαίσθηση ότι όλα είναι καλά, αλλά υπάρχει σοβαρή πιθανότητα να τα πληγώσουμε για όλη τη ζωή τους. Γι΄ αυτό είναι πολύ σημαντικό να είμαστε ειλικρινείς με τα παιδιά και να μη χρησιμοποιούμε δικαιολογίες του τύπου ΄΄δεν μίλησα για το διαζύγιο για να μην πληγωθεί"», συμπληρώνει η κ. Θεοφίλη.
Όταν πριν από έξι χρόνια ο Μιχάλης και ο Γιάννης, σε ηλικία 6 και 4 ετών αντίστοιχα, ρώτησαν τη μητέρα τους για τον θάνατο του σκύλου τους, εκείνη αρχικά αισθάνθηκε άβολα. «Γρήγορα όμως το ξεπέρασα και αμέσως απάντησα στην ερώτηση με ειλικρίνεια. Η αλήθεια είναι το μόνο όπλο σε τέτοιες περιπτώσεις για τους γονείς. Όταν όμως τα παιδιά είναι μικρά, υπάρχουν φορές που κάποια πράγματα δεν μπορούν να τα συνειδητοποιήσουν. Έτσι και στην περίπτωση του σκύλου, τους είπαμε ότι ήταν άρρωστος και ότι ήταν φυσικό επακόλουθο ο θάνατός του. Ωστόσο, τότε τους δημιουργήθηκαν ερωτήματα όπως ΄΄πότε θα πεθάνετε εσύ και ο μπαμπάς;"» θυμάται η μητέρα, κ. Εβελίνα Βούρου.
Μονόδρομος η αλήθεια
Για την κ. Λίζα Βάρβογλη, ψυχολόγο- ψυχοθεραπεύτρια, επιστημονική συνεργάτιδα της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών και του Πανεπιστημίου Ηarvard, η αλήθεια σε τέτοια ζητήματα είναι μονόδρομος καθώς τα παιδιά εύκολα ανακαλύπτουν το ψέμα και τότε κλονίζεται η εμπιστοσύνη τους στον ενήλικο. Ωστόσο, είναι πολύ σημαντικό η αλήθεια να μεταδίδεται με απλό, κατανοητό τρόπο, ανάλογα με την ηλικία και το εξελικτικό επίπεδο του παιδιού.
«ΤΙ ΝΟΜΙΖΕΙΣ ΕΣΥ;»
Κάθε δύσκολη κουβέντα που θα κάνουν οι γονείς με το παιδί να αρχίζει με την ερώτηση «τι νομίζεις εσύ για το θέμα;»
«Με έκανε να νιώσω αμήχανα»
«ΠΩΣ ΓΕΝΝΗΘΗΚΑ;» ήταν η ερώτηση που δέχθηκε αρκετά νωρίς η κ. Εβελίνα Βούρου από τους δύο γιους της. «Η αλήθεια είναι ότι ήταν η ερώτηση που με έκανε να νιώσω αρκετά αμήχανα. Ωστόσο, μόλις ξεπεράσαμε με τον σύζυγό μου τα πρώτα δύσκολα λεπτά, απαντήσαμε στα παιδιά χωρίς να κρύψουμε κάτι. Τους είπαμε για τον έρωτα δύο ανθρώπων και τη σωματική επαφή και τους τονίσαμε ότι είναι κάτι που θα βιώσουν όταν μεγαλώσουν». Προσθέτει μάλιστα ότι είπαν τα πράγματα όπως έχουν, «γιατί θέλουμε τα παιδιά μας να μας εμπιστεύονται και να έρχονται ακόμη και στην εφηβεία να μας ρωτούν για όσα τους απασχολούν. Αν τους λέγαμε ψέματα ή τους λέγαμε τη μισή αλήθεια θα ρωτούσαν τρίτους, οι οποίοι ενδεχομένως να τους έδιναν λανθασμένες απαντήσεις».
Απλά και ειλικρινά
Όπως επισημαίνει η κ. Χριστίνα Χουσιάδα, ψυχολόγος στο Ινστιτούτο Ψυχικής και Σεξουαλικής Υγείας, ένα από τα πιο δύσκολα θέματα που καλούνται να αντιμετωπίσουν οι γονείς σχετικά με τις απορίες των παιδιών τους είναι οι ερωτήσεις γύρω από το σεξ. «Τα παιδιά πρέπει να παίρνουν απαντήσεις όταν θα ρωτήσουν.
Η ειλικρίνεια, η έλλειψη προκατάληψης και φόβου είναι απαραίτητα στοιχεία για να αντιμετωπίσουμε τα ερωτήματά τους. Πρέπει οι γονείς να χρησιμοποιούν απλές λέξεις και φράσεις που να ανταποκρίνονται στο γνωστικό, το νοητικό και το συναισθηματικό επίπεδό τους. Είναι ιδιαίτερα σημαντικό να γνωρίσουν και να μάθουν το σώμα τους, το σώμα του αντίθετου φύλου και να κατανοήσουν τις διαφορές μεταξύ των δύο φύλων. Βασικές έννοιες που σχετίζονται με την ανατομία του σώματος, τα γεννητικά όργανα και την αναπαραγωγική διαδικασία είναι ανάγκη να τα διδαχθούν».
Να πουν την αλήθεια
Όπως εξηγεί η κ. Χουσιάδα, οι γονείς πρέπει να πουν στα παιδιά τους την αλήθεια για θέματα που αφορούν τη σεξουαλικότητα και όχι ιστορίες ή μύθους που δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα.
«Με τον κατάλληλο τρόπο και τις κατάλληλες λέξεις να μάθουν για το σώμα τους, τα γεννητικά όργανα, για το πώς ένα παιδί έρχεται στον κόσμο, χρησιμοποιώντας τις λέξεις που η ιατρική επιστήμη έχει ορίσει (π.χ. πέος, όρχεις, αιδοίο, μήτρα)».
[ΤΑ ΝΕΑ]
