Γράφει η Αριάδνη Λ. Χάγερ-Θεοδωρίδου
Επιστημονική Συνεργάτις Εθνικής Επιτροπής Βιοηθικής
Το Πανεπιστήμιο της Utah σε συνεργασία με τη Myriad Genetics, εταιρεία με έδρα τη Lake City, κατέχουν δίπλωμα ευρεσιτεχνίας για δυο ανθρώπινα γονίδια που εμπλέκονται στην ανάπτυξη καρκίνου του μαστού, τα BRCA1 και BRCA2.
Το δίπλωμα ευρεσιτεχνίας δόθηκε για τη μέθοδο απομόνωσης των γονιδίων αλλά και για τη φυσιολογική μορφή και τις μεταλλαγές των γονιδίων οι οποίες υποδηλώνουν προδιάθεση για την εμφάνιση καρκίνου του μαστού και των ωοθηκών. Από τα τέλη του '90 η Myriad Genetics άρχισε να επιβάλλει απαγόρευση οποιασδήποτε ερευνητικής δραστηριότητας πάνω στα γονίδια αυτά αλλά και διαγνωστικής εξέτασης γυναικών.
Τον περασμένο Μάιο ένας "συνασπισμός" γυναικείων συλλόγων υγείας, γενετιστών, επιστημονικών ενώσεων, της Αμερικανικής Ένωσης Ατομικών Ελευθεριών και της Δημόσιου Οργανισμού Ευρεσιτεχνιών προσέφυγε δικαστικά αμφισβητώντας την ευρεσιτεχνία αυτή.
Το επιχείρημά τους είναι ότι τα γονίδια είναι "προϊόντα της φύσης" και για το λόγο αυτό δεν μπορούν να αποδοθούν δικαιώματα ευρεσιτεχνίας επ' αυτών. Επίσης υποστηρίζουν ότι με την επιβολή των δικαιωμάτων για τα γονίδια αυτά παρεμποδίζονται σημαντικά τόσο η έρευνα για νέες θεραπείες όσο και η διάγνωση και θεραπεία.
Το Αμερικανικό γραφείο ευρεσιτεχνιών και εμπορικών σημάτων, το Πανεπιστήμιο της Utah και η Myriad Genetics, κατά των οποίων στρέφεται η προσφυγή, προσπάθησαν να αποτρέψουν την εκδίκαση της προσφυγής υποστηρίζοντας ότι το κατηγορητήριο δεν αποδεικνύει καταπάτηση συνταγματικών δικαιωμάτων.
Τελικά όμως η προσφυγή θα εξεταστεί, με απόφαση Ομοσπονδιακού δικαστή ο οποίος υποστηρίζει ότι οι κατηγορίες είναι "εύλογες, συγκεκριμένες και αποτελούν ικανή βάση για τα επιχειρήματα των εναγόντων". Προσθέτει επίσης ότι το αποτέλεσμα της δίκης θα μπορούσε να έχει επιπτώσεις "στην υγεία εκατομμυρίων γυναικών που αντιμετωπίζουν τον κίνδυνο του καρκίνου του μαστού" αλλά και στη "μελλοντική κατεύθυνση της βιοϊατρικής έρευνας". Η ακρόαση της υπόθεσης θα γίνει στις 11 Δεκεμβρίου.
Να σημειωθεί ότι προσφυγές κατά των ευρωπαϊκών διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας για τα γονίδια BRCA1 και BRCA2 οδήγησε αρχικά στην ανάκλησή τους και τελικά στην αποκατάστασή τους σε αλλαγμένη μορφή. Για παράδειγμα για το γονίδιο BRCA1 αναγνωρίζονται ως ευρεσιτεχνία οι μέθοδοι διάγνωσης της μεταλλαγμένης μορφής των γονιδίων που προκαλούν αυξημένο κίνδυνο εκδήλωσης καρκίνου του μαστού και όχι τα ίδια τα γονίδια και οι μεταλλαγμένες μορφές τους όπως ίσχυε στο αρχικό δίπλωμα.[lifeMAG]
