Η γυναικολογική εξέταση της έφηβης και η λήψη ιστορικού σε νεαρά κορίτσια αυτής της ηλικίας και ψυχολογίας, ακολουθούν ιδιαίτερους κανόνες.
Το περιβάλλον του ιατρείου, στο οποίο γίνεται η εξέταση πρέπει να είναι φιλικό και να θυμίζει μάλλον ένα απλό δωμάτιο, παρά ιατρείο. Σε ορισμένα μάλιστα Κέντρα Παιδικής και Εφηβικής Γυναικολογίας του Εξωτερικού, οι υπεύθυνοι αποφεύγουν να φορούν ιατρική μπλούζα.
Καλό είναι η έφηβη να εξετάζεται μόνο όταν είναι απαραίτητο και ποτέ να μη πιέζεται. Σύντομες συζητήσεις γύρω από το σχολείο, τα “sports”, την οικογένεια, κ.ά., είναι σημαντικές για να δώσουν την ευκαιρία στη νεαρή κοπέλα να χαλαρώσει.
Πρέπει να τονιστεί ότι, για την εξέταση χρειάζεται απαραίτητα εμπειρία εκ μέρους του Παιδογυναικολόγου. Η εξέταση πρέπει να είναι όσο το δυνατόν πιο σύντομη. Πρέπει να υπάρχει ο απόλυτος σεβασμός απέναντι σε μια νέα κοπέλα, που κατά πάσα πιθανότητα επισκέπτεται γυναικολόγο για πρώτη φορά.
Η νέα αυτή δεν έχει συνηθίσει να αποκαλύπτει το σώμα της και η ιδέα της εξέτασης της προκαλεί αμηχανία.
Η παρουσία ή όχι της μητέρας είναι στη διακριτική ευχέρεια της έφηβης. Όταν η έφηβη αισθάνεται καλύτερα να εξεταστεί μόνη της και όχι παρουσία της μητέρας της, είναι απαραίτητη η παρουσία μαίας/νοσηλεύτριας μέσα στο εξεταστήριο.
Η γυναικολογική εξέταση γίνεται, σε σπάνιες περιπτώσεις, που είναι απολύτως απαραίτητη, με τρόπο που δεν απειλείται σε καμία περίπτωση η ακεραιότητα του παρθενικού υμένα. Άλλωστε για το σκοπό αυτό ο Παιδογυναικολόγος έχει λάβει ιδιαίτερη εκπαίδευση. Στην συντριπτική πλειοψηφία όμως των περιπτώσεων η εξέταση γίνεται με υπερηχογράφημα ή παρθενοσκόπηση.
- Η έφηβη έχει ανάγκη, αλλά και δικαίωμα να συμμετέχει στις αποφάσεις.
- Έχει ανάγκη, αλλά και δικαίωμα να πάρει ειλικρινείς και ολοκληρωμένες απαντήσεις σε ερωτήσεις που την βασανίζουν.
- Έχει ανάγκη, αλλά και δικαίωμα να ανοίξει την καρδιά της, εκφράζοντας απορίες, που συνήθως ντρέπεται να εκφράσει σε γονείς, φίλους ή δασκάλους και να πάρει απαντήσεις.
Δεν είναι απαραίτητο να υπάρχει πρόβλημα για να επισκεφτεί μια νέα το γυναικολόγο εφήβων. Πολύ συχνά, νέες κοπέλες έρχονται στον εξειδικευμένο γιατρό για να συζητήσουν, να λύσουν απορίες και να ενημερωθούν.
Η έφηβη βρίσκεται σε μια περίοδο της ζωής της, κατά την οποία περνάει από την ψυχολογία του παιδιού στην ψυχολογία της γυναίκας. Οι μεταβολές που συμβαίνουν στο σώμα της τής φαίνονται περίεργες, τη γεμίζουν άγχος και πολλά ερωτηματικά. Αμφιβάλει για το αν οι αλλαγές αυτές είναι φυσιολογικές και αναμενόμενες ή αν κάτι δεν εξελίσσεται σωστά.
Η συνήθως περιορισμένη πρόσβαση σε ειδικούς ιατρούς και συνεπώς στη σωστή πληροφόρηση είναι επιβαρυντικός παράγοντας. Η συντριπτική πλειοψηφία των εφήβων ενημερώνεται λανθασμένα από φίλες, το ίντερνετ και περιοδικά.
Αποτέλεσμα είναι να δέχεται πλήθος ψευδών πληροφοριών, που την απομακρύνουν από την πραγματικότητα και πολλές φορές τη βάζουν σε κίνδυνο (πχ άγνοια σωστών κανόνων υγιεινής των γεννητικών οργάνων με συνέπεια επαναλαμβανόμενες κολπίτιδες ή σωστής αντισυλληπτικής μεθόδου με συνέπεια μια ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη ).
Επιπλέον, όταν ξεκινάει τις σχέσεις με το άλλο φύλο, γεμίζει άγχος για το πώς φαίνεται το σώμα της, για το τι πρέπει να προσέξει, πως θα αποφύγει ανεπιθύμητες καταστάσεις και αν θα αρέσει στους συνομήλικους της.
Ο κατάλληλα εκπαιδευμένος Παιδογυναικολόγος μπορεί να δώσει απαντήσεις σε όλα αυτά τα θέματα. Με βάση την εμπειρία και την εξοικείωση με τις ηλικίες αυτές, μπορεί να χειριστεί με άνεση τα θέματα που απασχολούν τόσο την έφηβη όσο και τους γονείς της.
Παρέχει καθημερινά τη δυνατότητα επισκέψεων με σκοπό τη συμβουλευτική. Η έφηβη και οι γονείς μπορούν να πάρουν από τον Εξειδικευμένο Γυναικολόγο Εφήβων (Παιδογυναικολόγο) σωστές και τεκμηριωμένες απαντήσεις και συμβουλές για θέματα γυναικολογικής υγείας, αντισύλληψης, καθημερινής υγιεινής, κ.α.
Συχνά, οι ίδιοι οι γονείς συνειδητοποιημένοι κι ευαισθητοποιημένοι για σωστή πρώτη ενημέρωση του παιδιού τους πάνω σε αυτά τα θέματα ή μη ξέροντας πώς να δώσουν κατάλληλες απαντήσεις στις ερωτήσεις του νεαρού κοριτσιού τους, φέρνουν τα παιδιά τους με σκοπό να συζητήσουν διάφορα θέματα που αγνοούν ή για τα οποία αισθάνονται αμήχανα:
Πώς μπορούν να προστατέψουν τον εαυτό τους από σεξουαλικά μεταδιδόμενα νοσήματα ή από μια ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη;
Υπάρχει κατάλληλη ή συγκεκριμένη ηλικία για να ξεκινήσει κάποια νέα σεξουαλικές επαφές;
Πρέπει να κάνουν το εμβόλιο κατά του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας;
και πολλά άλλα ερωτηματικά εκφράζονται καθημερινά.
Οι έφηβες αποτελούν μια ιδιαίτερη ηλικιακή ομάδα Η έφηβη έχει τις δικές της ανησυχίες, και προβληματισμούς. Έχει απορίες που ντρέπεται πολλές φορές να εκφράσει. Έχει δυσκολίες να καταλάβει και να αποδεχθεί τις αλλαγές που συμβαίνουν στο σώμα της, Η ψυχολογία της είναι διαφορετική. Διψάει για γνώση και απαντήσεις.
Με βάση όλα τα παραπάνω, η προσέγγιση και η εξέταση έχουν ιδιαίτερους κανόνες. Ο Εξειδικευμένος Γυναικολόγος στην Παιδική κι Εφηβική Γυναικολογία είναι ο ειδικός, που μπορεί να τη συμβουλεύσει και να της δώσει τις επιστημονικά έγκυρες απαντήσεις που χρειάζεται.
Συντάκτης: Παναγιώτης Ν. Χριστόπουλος MD, MSc.
(Μαιευτήρας-Γυναικολόγος , Διδάκτωρ Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών)
