Φορτωμένα και με τη διασυνοριακή ρύπανση είναι τα μεγάλα ποτάμια της Βόρειας Ελλάδας. Ωστόσο, όπως εκτιμούν οι ειδικοί, "η κατάσταση στο Νέστο, τον Αξιό και τον Αλιάκμονα έχει βελτιωθεί τα τελευταία χρόνια, καθώς εντοπίζονται σαφώς μικρότερα φορτία ρύπανσης από ό,τι στο παρελθόν".
Αυτό που πρέπει να γίνει, επισημαίνει στη "Μ" ο επίκουρος καθηγητής Ρύπανσης και Τεχνολογίας Προστασίας Περιβάλλοντος στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων Ιωάννης Κωνσταντίνου, "χρειάζεται εμπεριστατωμένος έλεγχος των ποταμών, ο οποίος θα γίνεται σε τακτά χρονικά διαστήματα. Επιπλέον θα πρέπει να εισαχθούν και νέες ουσίες για έλεγχο, καθώς τα τελευταία χρόνια έχουν αλλάξει τα συστατικά των φυτοφαρμάκων".
Στο άρθρο-ανασκόπηση που έχει δημοσιεύσει σε επιστημονικό περιοδικό ο κ. Κωνσταντίνου έχει συγκεντρώσει και αναλύσει όλα τα στοιχεία των τελευταίων ερευνών στα ποτάμια όλης της χώρας. Τα γενικά συμπεράσματα, σύμφωνα με τον ερευνητή, είναι ότι οι πιέσεις που δέχονται τα ποτάμια την περίοδο της άνοιξης και του καλοκαιριού είναι μεγαλύτερες, καθώς τη συγκεκριμένη χρονική περίοδο γίνεται εντατική καλλιέργεια. Αντίθετα, τη χειμερινή περίοδο το φορτίο των ρύπων μειώνεται, αφού αλλάζουν οι ανθρωπογενείς δραστηριότητες και ταυτόχρονα αυξάνεται ο όγκος του νερού των ποταμών. Μεγαλύτερο εμφανίζεται το φορτίο των οργανικών ρύπων στις εκβολές των ποταμών, όπου συγκεντρώνονται και άλλες ουσίες, που προέρχονται από ανθρωπογενείς δραστηριότητες, παρά στις πηγές τους.
ΜΕΤΡΙΑ Η ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΣΤΟΝ ΑΞΙΟ, ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΣΤΟΝ ΑΛΙΑΚΜΟΝΑ
Μελέτες φοιτητών του διατμηματικού μεταπτυχιακού προγράμματος του ΑΠΘ με θέμα "Οικολογική ποιότητα και διαχείριση σε επίπεδο λεκάνης απορροής", που παρουσιάστηκαν στη Θεσσαλονίκη πριν από λίγους μήνες, καταδεικνύουν προβλήματα στον Αξιό και τον Αλιάκμονα, ενώ καλύτερη διαπιστώνουν την κατάσταση στο Νέστο.
Οι περισσότεροι σταθμοί δειγματοληψίας στον Αξιό κατέδειξαν ότι "η ροή του ποταμού εμφανίζεται μειωμένη και ότι τα υπόγεια νερά είναι ποιοτικά υποβαθμισμένα". Την κατάσταση επιβαρύνουν αγροτικές, βιομηχανικές και μεταλλευτικές δραστηριότητες, καθώς και η απόρριψη ανεπεξέργαστων λυμάτων.
Οι εξορυκτικές δραστηριότητες της ΔΕΗ και οι αμμοληψίες σε ορισμένα σημεία του ποταμού, φαίνεται ότι επηρρεάζουν αρνητικά την ποιότητα των νερών του Αλιάκμονα. Μόνο σε δύο σταθμούς δειγματοληψίας από τους συνολικά 13 εντοπίστηκε νερό καλής ποιότητας, ενώ στους υπόλοιπους σταθμούς η ποιότητα των νερών είναι από μέτρια έως κακή. Ιδιαίτερα επιβαρυμένος εμφανίστηκε από τις δειγματοληψίες ο σταθμός Γκιόλι, στον οποίο καταλήγουν τα λύματα της Καστοριάς, και ο σταθμός της Νικομήδειας, απ’ όπου διέρχεται η τάφρος 66. Εκεί εντοπίζεται ρύπανση από τα κονσερβοποιεία φρούτων και παρατηρείται η υψηλότερη τιμή στα ολικά αιωρούμενα στερεά.
Διασυνοριακή ρύπανση
Σημαντικό ρόλο, σύμφωνα με τους επιστήμονες διαδραματίζει και η διασυνοριακή ρύπανση, όπως καταγράφηκε στα δείγματα των πιο κοντινών στα σύνορα σταθμών για τον Αξιό και το Νέστο. Στο σταθμό της Ειδομένης η ποιότητα του νερού καταγράφηκε ως μέτρια, γεγονός που σημαίνει ότι το νερό εισέρχεται στο ελληνικό έδαφος ήδη ρυπασμένο. Σε ακόμη πιο επιβαρυμένη κατάσταση βρίσκεται ο παραπόταμος Αγιάκ, που βρίσκεται κοντά στη Δοϊράνη.
Ένας από τους παράγοντες εισαγόμενης ρύπανσης του Νέστου είναι τα σκουπίδια παρόχθιων χωματερών, που φθάνουν στη χώρα μας από τη Βουλγαρία μετά από κάθε βροχόπτωση. Ωστόσο πιο επιβαρυμένο καταδεικνύεται το δέλτα του ποταμού, στο οποίο συγκεντρώνονται όλες οι πιέσεις από τις αγροτικές και βιομηχανικές δραστηριότητες.
Τον ποταμό επιβαρύνει και η κτηνοτροφική δραστηριότητα, τα φράγματα που λειτουργούν, η διάθεση λυμάτων από χωματερές, ενώ όπως επισημαίνεται δεν λειτουργεί η εγκατάσταση επεξεργασμένων λυμάτων στη Χρυσούπολη.
Η ποιότητα των νερών του ποταμού Νέστου θεωρείται από τους επιστήμονες καλή σε ορισμένα σημεία, ενώ στον κύριο ρου του ποταμού χαρακτηρίζεται ελλιπής ή μέτρια. Το υδατικό ισοζύγιο του ποταμού είναι πλεονασματικό. Το 56% ωστόσο των οικισμών της ορεινής λεκάνης υποφέρει κυρίως τους θερινούς μήνες από λειψυδρία, γεγονός που, σύμφωνα με τους ειδικούς, οφείλεται στην κακή διαχείριση του νερού.
