Εδώ και δύο εκατομμύρια χρόνια το μέγεθος του ανθρώπινου εγκεφάλου έχει περίπου...
τριπλασιαστεί, με ρυθμό πολύ ταχύτερο των άλλων θηλαστικών.
Το φαινόμενο ανέκαθεν αποτελούσε ένα αίνιγμα για τους επιστήμονες. Μια νέα μελέτη εκτιμά ότι ο κυριότερος λόγος για την γρήγορη διόγκωση του εγκεφάλου ήταν ο κοινωνικός ανταγωνισμός, στο πλαίσιο των ομάδων που συγκροτούσαν οι άνθρωποι, αλλά και ανάμεσα σε αυτές τις ομάδες.
Μια ομάδα ερευνητών του πανεπιστημίου Μισούρι των ΗΠΑ, υπό τον καθηγητή ψυχολογίας Ντέηβιντ Γκίρι, μελέτησε τις τρεις κυριότερες υποθέσεις που έχουν προταθεί για τη μεγέθυνση του εγκεφάλου: την κλιματική αλλαγή, τις μεταβαλλόμενες οικολογικές απαιτήσεις και τον κοινωνικό ανταγωνισμό.
Η τελική «ετυμηγορία» έκλινε υπέρ της τελευταίας υπόθεσης. Οι επιστήμονες μελέτησαν 153 κρανία, από τα τελευταία δύο εκατομμύρια χρόνια, που ανήκαν σε ανθρωπίδες (ανθρώπους και τους προγόνους τους). Ανέλυσαν επίσης τις τοποθεσίες όπου βρέθηκαν τα κρανία, τις παγκόσμιες κλιματικές αλλαγές στο πέρασμα του χρόνου και ειδικότερα κατά την εποχή ανεύρεσης των κρανίων, τον αριθμό των παρασίτων, το εκτιμώμενο μέγεθος του πληθυσμού εκεί όπου ανακαλύφθηκαν τα κρανία, καθώς και άλλους παράγοντες.
Η έρευνα κατέληξε στο συμπέρασμα ότι το μέγεθος του εγκεφάλου αυξήθηκε κατ’ εξοχήν στις περιοχές όπου υπήρχαν μεγαλύτεροι πληθυσμοί ανθρωπίδων, κάτι που σχεδόν σίγουρα ενέτεινε τις πιέσεις του κοινωνικού ανταγωνισμού. Οι άνθρωποι έπρεπε να ανταγωνίζονται για την τροφή τους και τις άλλες πρώτες ύλες, καθώς και για το κοινωνικό στάτους τους στην ομάδα όπου ζούσαν. Η συνεχής αυτή πίεση λειτούργησε ως μοχλός της εξέλιξης, καθώς οι μεγαλύτεροι εγκέφαλοι προσέδιδαν βέβαιο ανταγωνιστικό πλεονέκτημα.
Οι ερευνητές βρήκαν επίσης ότι υπάρχει ένας βαθμός αξιοπιστίας και στη θεωρία συσχέτισης κλιματικής αλλαγής – μεγέθους εγκεφάλου, σύμφωνα με την οποία η κλιματική αλλαγή προκάλεσε μεταναστεύσεις και τελικά διεύρυνση του εγκεφάλου.
Όμως οι επιστήμονες συμπέραναν ότι η σημασία της προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή, όσον αφορά το μέγεθος του εγκεφάλου, ήταν σαφώς μικρότερη σε σχέση με τη σημασία προσαρμογής στις πιέσεις των άλλων ανθρώπων.
Σύμφωνα με τους ερευνητές, οι ανθρώπινοι εγκέφαλοι είναι «μεταβολικά ακριβοί», δηλαδή απαιτούν πολύ χρόνο και ενέργεια για να αναπτυχθούν και να συντηρηθούν. Ο ανταγωνισμός, είτε υγιής είτε όχι, ήταν αυτός που καθόρισε την εξέλιξη του εγκεφάλου και τον «τροφοδότησε» με τα αναγκαία ερεθίσματα και προκλήσεις.
enet.gr
