Η εντομοαπωθητική ουσία που χρησιμοποιείται περισσότερο στον κόσμο στα προϊόντα που προστατεύουν από τα τσιμπήματα των εντόμων, η DΕΕΤ, εμφανίζεται στο εργαστήριο τοξική για το νευρικό σύστημα των θηλαστικών και πρέπει να θεωρηθεί εντομοκτόνος αντί εντομοαπωθητική, ώστε να ελέγχεται αυστηρότερα, υποστηρίζουν ερευνητές.
Σε μελέτη που δημοσιοποιήθηκε από την ιστοσελίδα της επιθεώρησης «ΒioΜed Central Βiology», διεθνής ομάδα υπό τους Γάλλους Βενσάν Κορμπέλ (Ινστιτούτο Έρευνας για την Ανάπτυξη, Μονπελιέ) και Μπρινό Λαπιέ (Πανεπιστήμιο του Ανζέρ) απέδειξε για πρώτη φορά ότι η ουσία DΕΕΤ εμποδίζει τη δράση της ακετυλοχολινεστεράσης, ενός ενζύμου σημαντικού για την ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ των νευρικών κυττάρων.
Η Ν,Ν-διαιθυλομετατολουαμίδη, απλούστερα DΕΕΤ, είναι η ουσία αναφοράς στα απωθητικά κουνουπιών. «Τη χρησιμοποιούν κάθε χρόνο περίπου 200 εκατομμύρια άνθρωποι και τα πενήντα τελευταία χρόνια εφαρμόστηκαν περισσότερες από 8 δισεκατομμύρια δόσεις», υπενθυμίζουν οι συντάκτες του άρθρου.
Το μόριο αυτό ενεργεί αλλάζοντας την οσφρητική αντίληψη του κουνουπιού και συνεπώς τη συμπεριφορά του: το έντομο δεν θα τσιμπήσει δέρμα εμποτισμένο με σκεύασμα που έχει στη βάση του την DΕΕΤ. «Στις δοκιμές διαπιστώσαμε ότι τα κουνούπια πέθαιναν, κάτι που παρατηρούμε με τα εντομοκτόνα, αλλά κανονικά όχι με τα απωθητικά», εξηγεί ο Μπρινό Λαπιέ. «Ξέροντας ότι η χημική δομή της DΕΕΤ είναι συγγενής με τη χημική δομή ορισμένων οργανοφωσφορικών ή καρβαμινικών αλάτων που υπάρχουν στα εντομοκτόνα, επιδιώξαμε να διαπιστώσουμε αν, όπως αυτά, εμποδίζει τη δράση της ακετυλοχολινεστεράσης». Σε τεστ που έγιναν στο εργαστήριο, η ομάδα επιβεβαίωσε ότι η εντομοαπωθητική ουσία επιβραδύνει τη δράση του ενζύμου τόσο στο έντομο όσο και στα νευρικά κύτταρα των θηλαστικών (στην προκειμένη περίπτωση του ποντικού). «Ο τρόπος δράσης της DΕΕΤ μοιάζει πολύ με αυτή των οργανοφωσφορικών και καρβαμινικών εντομοκτόνων, αν και αγνοούμε ακόμη αν προσβάλλει στο ίδιο σημείο την ακετυλοχολινεστεράση», εξηγεί ο Μπρινό Λαπιέ. Η εργασία αυτή δεν αποδεικνύει ότι η DΕΕΤ είναι τοξική για το νευρικό σύστημα των ανθρώπων, όμως δημιουργεί αυτή την υπόθεση. «Θα προσπαθήσουμε να το εκτιμήσουμε σε μια νέα μελέτη», λέει. Εντούτοις, τα αποτελέσματα αυτά προσελκύουν την προσοχή σε ένα πρόβλημα ταξινόμησης στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Επειδή έχει ταξινομηθεί στην κατηγορία των απωθητικών και όχι σ΄ αυτή των εντομοκτόνων σύμφωνα με τα ευρωπαϊκά κριτήρια, η DΕΕΤ υπόκειται στους κανονισμούς που ισχύουν για τα καλλυντικά και όχι για τα εντομοκτόνα, που είναι αυστηρότεροι. «Η μελέτη μας σημαίνει ότι τα τεστ που έχουν γίνει για την DΕΕΤ δεν είναι πλέον επαρκή και θα πρέπει να ληφθούν μέτρα», υποστηρίζει ο Μπρινό Λαπιέ. Όπως μια αλλαγή στην ταξινόμηση της DΕΕΤ, η οποία δεν μπορεί πλέον να θεωρείται απωθητικό, αλλά εντομοκτόνο.
