Σήμερα ο φόβος του πολέμου και μιας παγκόσμιας κοινωνικής αναταραχής ελλοχεύει στην επιδεινούμενη κλιματική αλλαγή, που μπορεί να οδηγήσει σε αυξημένη ξηρασία, έλλειψη νερού και άνοδο της στάθμης των θαλασσών. Η νέα έρευνα αποδεικνύει, μέσα από ιστορικά στοιχεία, ότι στην Ευρώπη σε περιόδους με χαμηλές θερμοκρασίες υπήρξαν περισσότεροι πόλεμοι.
ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑ ΚΑΙ ΠΟΛΕΜΟΙ
Ειδικότερα οι ερευνητές συνέλεξαν, από μια ποικιλία πηγών, ιστορικά στοιχεία για το κλίμα και τις πολεμικές συγκρούσεις διάρκειας άνω του ενός έτους στην Ευρώπη κατά τα τελευταία χίλια χρόνια. Περίπου έως τα μέσα του 18ου αιώνα, η τάση που διαπιστώθηκε ήταν σαφής (με ελάχιστη πιθανότητα σφάλματος): οι χαμηλότερες θερμοκρασίες σήμαιναν περισσότερους πολέμους. Στη συνέχεια, από τα τέλη του 18ου αιώνα και έως σήμερα, η τάση αυτή εξαφανίζεται σταδιακά, χωρίς όμως να έχει αντικατασταθεί από την αντίθετή της, δηλαδή δεν έχει διαπιστωθεί -όχι ακόμη τουλάχιστον- ότι η υψηλότερη θερμοκρασία σχετίζεται με περισσότερους πολέμους.
Οι επιστήμονες εκτιμούν ότι πριν από τα μέσα του 18ου αιώνα, λόγω της έλλειψης της τεχνολογίας και της μικρής σχετικά επίδρασης του εμπορίου, οι χαμηλές θερμοκρασίες δημιουργούσαν προβλήματα στις αγροτικές καλλιέργειες με αποτέλεσμα να υπάρχει έλλειψη τροφίμων και ο πόλεμος πρόβαλλε ως η επικρατέστερη λύση για τον έλεγχο της λιγοστής τροφής και των καλλιεργούμενων εδαφών.
ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ
Όταν όμως άρχισε η βιομηχανική επανάσταση, οι νέες γεωργικές μέθοδοι και το αυξημένο εμπόριο, χάρη στην πρόοδο της τεχνολογίας και στη βελτίωση των μεταφορών, οδήγησαν σε αυξημένη αποδοτικότητα της καλλιεργούμενης γης, σε νέες καλλιέργειες, καλύτερη άρδευση κτλ. Όλα αυτά συνέβαλαν στη διακίνηση των τροφίμων, με συνέπεια να μην υπάρχουν πλέον οι ίδιες κοινωνικές πιέσεις για πολέμους προς κατάκτηση “ζωτικού χώρου”.
Η ανάπτυξη των πόλεων και η σταδιακή επέκταση των μη αγροτικών επαγγελμάτων δημιούργησαν νέα διαθέσιμα εισοδήματα, ώστε να αγοράζονται τα γεωργικά προϊόντα και έτσι να στηρίζονται οι αγρότες ακόμη και όταν η κακοκαιρία προκαλούσε καταστροφές στις καλλιέργειες.
Σύμφωνα με τους ερευνητές, όμως, το γεγονός ότι ήταν μάλλον το κρύο παρά η ζέστη που στο παρελθόν προκάλεσε πολέμους στην Ευρώπη δεν σημαίνει ότι η μελλοντική άνοδος των θερμοκρασιών δεν θα προκαλέσει ανάλογα προβλήματα. Το δίδαγμα της νέας έρευνας είναι ότι για να ελαχιστοποιηθούν οι πιθανότητες των μελλοντικών πολέμων, καθώς επιδεινώνεται η κλιματική αλλαγή, πρέπει να στηριχτούν οι γεωργοί με διάφορους τρόπους: νέες βελτιωμένες καλλιέργειες, αγροβιοτεχνολογία, ελεύθερο εμπόριο, γενικότερη οικονομική ανάπτυξη της υπαίθρου κ.ά. Έτσι, θα μειωθούν οι αφορμές και οι αιτίες για πόλεμο.
