Γράφει η Ειρήνη Τζειρανάκη
Διαιτολόγος - Διατροφολόγος
Οι διατροφικές συνήθειες της εγκύου, τόσο κατά τη διάρκεια της κύησης όσο και μετά τον τοκετό, επηρεάζουν άμεσα την ανάπτυξη του εμβρύου, την υγεία του νεογέννητου κατά τους πρώτους μήνες ζωής και σε μεγάλο βαθμό την υγεία του στα μετέπειτα στάδια της ζωής του. Κατά το χρονικό διάστημα της εγκυμοσύνης, το έμβρυο προσλαμβάνει τα απαραίτητα για την ανάπτυξή του θρεπτικά στοιχεία μέσω των τροφών που καταναλώνει η μητέρα.
Συνεπώς, η κύρια συνιστώσα για την εξασφάλιση ενός υγιούς περιβάλλοντος ανάπτυξης για το έμβρυο είναι η τήρηση από πλευράς της εγκύου μιας πλήρους και ισορροπημένης διατροφής, πλούσιας σε θρεπτικά συστατικά, σε συνδυασμό πάντα με ελαφρά σωματική άσκηση.
Η σωστή διατροφή σε καμία περίπτωση δεν συνίσταται στην αύξηση ή τη μείωση της ποσότητας τροφής που προσλαμβάνεται, αλλά στη βελτίωση της ποιότητάς της ώστε να εξασφαλίζονται τα συνιστώμενα επίπεδα θρεπτικών στοιχείων στον οργανισμό της εγκύου, τα οποία με τη σειρά τους εξασφαλίζουν ένα υγιές περιβάλλον για την ανάπτυξη του εμβρύου.
Επιπλοκές στην πορεία της εγκυμοσύνης αλλά και διαταραχές στην υγεία της εγκύου που μπορεί να προκληθούν από μία κακή διατροφή είναι, μεταξύ άλλων, αποβολή, προεκλαμψία, εκλαμψία, πρώιμος τοκετός, γέννηση ελλιποβαρούς βρέφους, αναιμία, μολύνσεις. Η μη ισορροπημένη διατροφή κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης μπορεί επιπλέον να συνδεθεί με ενδεχόμενη ανικανότητα θηλασμού, αδυναμία του ανοσοποιητικού συστήματος του νεογέννητου, εμφάνιση διανοητικών διαταραχών κ.ά.
Δυστυχώς, λίγες γυναίκες έχουν επίγνωση των παραπάνω κινδύνων και της σπουδαιότητας των διατροφικών τους συνηθειών στην υγεία του νέου οργανισμού που κυοφορούν. Τα συμπεράσματα μιας έρευνας που πραγματοποιήθηκε το 2007 στο Ηράκλειο της Κρήτης και κατά την οποία εκατό έγκυες γυναίκες, ηλικίας 20-40 ετών, ερωτήθηκαν σχετικά με τη διατροφική τους συμπεριφορά ήταν αποθαρρυντικά.
Η πλειοψηφία των εγκύων δεν κάλυπταν επαρκώς τις διατροφικές τους ανάγκες σε θρεπτικά συστατικά ούτε σύμφωνα με τις επίσημες συστάσεις. Συγκεκριμένα, δεν κατανάλωναν τον συνιστώμενο αριθμό ημερήσιων γευμάτων, δηλαδή τα 6 γεύματα, ούτε επαρκή ποσότητα γαλακτοκομικών, φρούτων και λαχανικών και παρέλειπαν το πιο σημαντικό γεύμα της ημέρας, το πρωινό. 40 από τις 100 είχαν Δείκτη Μάζας Σώματος πάνω από 25 (υπέρβαρες) ήδη από το 1ο τρίμηνο της εγκυμοσύνης τους, διατρέχοντας τον κίνδυνο, όταν θα έφταναν σε πιο προχωρημένο στάδιο, να αντιμετωπίσουν σοβαρό πρόβλημα παχυσαρκίας ή διαβήτη κύησης. Όσες δε είχαν Δείκτη Μάζας Σώματος πάνω από 30, αντιμετώπιζαν ήδη πολλά παθολογικά προβλήματα ως αποτέλεσμα της παχυσαρκίας.
Η ελλιπής πληροφόρηση και πολλές φορές οι μη ιδανικές οικονομικές και κοινωνικές συνθήκες είναι οι κύριοι λόγοι για τους οποίους ένα μεγάλο ποσοστό εγκύων δεν φροντίζει επαρκώς για την κάλυψη των ιδιαίτερων διατροφικών αναγκών του οργανισμού τους κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Με τη σωστή πληροφόρηση, οι κίνδυνοι που διατρέχει η υγεία των ίδιων και του μωρού τους από μία κακή διατροφή μπορούν να αποφευχθούν.
Έλεγχος βάρους κατά την κύηση
Η αύξηση του βάρους της εγκύου είναι το φυσικό αποτέλεσμα μιας σειράς μεταβολών που συμβαίνουν στον οργανισμό της με την έναρξη της κύησης: τα τοιχώματα της μήτρας γίνονται παχύτερα και πιο ανθεκτικά προκειμένου να εξασφαλισθεί το κατάλληλο περιβάλλον για την ανάπτυξη του εμβρύου˙ δημιουργείται ένας νέος ιστός, ο πλακούντας, ο οποίος μεταφέρει το οξυγόνο και τα θρεπτικά συστατικά από το αίμα της μητέρας στο μωρό˙ παράγεται αμνιακό υγρό, ένα υδατώδες υγρό που προστατεύει το έμβρυο στη μήτρα˙ οι μαστοί διογκώνονται και αρχίζουν να προετοιμάζονται για την παραγωγή γάλακτος˙ αποθηκεύεται μεγάλη ποσότητα λίπους˙ το κυκλοφορικό σύστημα υφίσταται μεταβολές προκειμένου να εξασφαλισθεί η μεταφορά ικανής ποσότητας οξυγόνου και θρεπτικών συστατικών από τη μητέρα προς το έμβρυο. Ο παρακάτω πίνακας δείχνει πώς κατανέμεται το βάρος της γυναίκας κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης της.
Κατανομή του βάρους της εγκύου
| Αύξηση όγκου αίματος | 1-1,5kg |
| Συνολική αύξηση του εναποθηκευμένου λίπους | 2-2,5kg |
| Αύξηση όγκου ύδατος στο σώμα | 3-4kg |
| Αύξηση όγκου μήτρας και μαστών | 1-1,5kg |
| Πλακούντας & αμνιακό υγρό | 1,5kg |
| Βάρος εμβρύου | 3,5kg |
| Συνολική αύξηση βάρους κατά την εγκυμοσύνη | 10-15kg |
Η αύξηση του βάρους κατά τη διάρκεια της κύησης πρέπει να γίνεται σταδιακά και να ανέρχεται, κατά μέσο όρο, στο 1,5 kg/μήνα. Καθ’ όλη τη διάρκεια των 40 εβδομάδων κάθε δίαιτα αδυνατίσματος απαγορεύεται. Ομοίως και η πρόσληψη υπερβολικής ποσότητας τροφής˙ ο οργανισμός θα επιβαρυνθεί και δεν θα μπορεί να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις της εγκυμοσύνης. Γενικά, η αύξηση του βάρους δεν πρέπει να ξεπερνά τα 10-15 kg συνολικά. Ωστόσο, οι συστάσεις για την αύξηση βάρους κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης πρέπει να είναι εξατομικευμένες και με βάση τον Δείκτη Μάζας Σώματος (ΒΜΙ) της γυναίκας πριν την εγκυμοσύνη (ΒΜΙ=βάρος/ύψος2).
Κατευθυντήριες Γραμμές Αύξησης Βάρους Εγκύου
ΒΜΙ ΠΡΟ ΕΓΚΥΜΟΣΥΝΗΣ
ΣΥΝΙΣΤΩΜΕΝΗ ΑΥΞΗΣΗ ΒΑΡΟΥΣ
ΑΥΞΗΣΗ ΒΑΡΟΥΣ/ΕΒΔΟΜΑΔΑ
ΜΕΤΑ ΤΗ 12Η ΕΒΔΟΜΑΔΑ
ΒΜΙ <>
12,5 έως 18,0 κιλά
0,5 κιλά
ΒΜΙ > 19,8 έως 26.0
11,5 έως 16,0 κιλά
0,4 κιλά
ΒΜΙ > 26,0 έως 29.0
7,0 έως 11,5 κιλά
0,3 κιλά
ΒΜΙ > 29,0
7,0 κιλά
-
Κυοφορία Διδύμων
15,9 έως 20,4 κιλά
0,7 κιλά
Κυοφορία Τριδύμων
22,7 κιλά
-
Το τελευταίο τρίμηνο το ζύγισμα πρέπει να γίνεται κάθε 15 μέρες. Αν το βάρος της εγκύου αυξάνει πάνω από 0,5 kg την εβδομάδα, αν τα πόδια πρήζονται, αν έχει λεύκωμα στα ούρα ή συχνούς πονοκεφάλους, πρέπει να καταφύγει αμέσως στον γιατρό. Η αύξηση βάρους μπορεί να είναι ένδειξη κάποιας σοβαρής δυσλειτουργίας, ιδιαίτερα αν συνυπάρχουν διαταραχές των αγγείων και των νεφρών.
[Πηγή: Institute Of Medicine - healthier world]
