Δύο διαφορετικά είδη μυκήτων, που μέχρι πριν από 20 χρόνια η επιστημονική κοινότητα θεωρούσε αθώα, ενοχοποιούνται για τη δημιουργία σοβαρών λοιμώξεων στους ασθενείς οι οποίοι νοσηλεύονται στα ελληνικά νοσοκομεία.
Όπως έχει διαπιστωθεί, αυτού του τύπου οι μύκητες είναι η βασική αιτία για το θάνατο ανοσοκατεσταλμένων ασθενών. Η διάγνωση των μυκητιάσεων αυτών είναι δύσκολη με αποτέλεσμα να χάνεται πολύτιμος χρόνος για τη ζωή των αρρώστων.
Όπως εξηγούν ο Ογκολόγος - Λοιμωξιολόγος καθηγητής του Πανεπιστημίου Κρήτης και Πρόεδρος του 3ου Πανελληνίου Συνεδρίου της Ελληνικής Εταιρείας Ιατρικής Μυκητολογίας , Γιώργος Σαμώνης και ο Παθολόγος – Λοιμωξιολόγος, καθηγητής της Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ και Πρόεδρος της Οργανωτικής Επιτροπής του 4ο Συνέδριου της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας Λοιμώξεων, Γιώργος Πετρίκος ‘τα τελευταία δέκα χρόνια έχει παρατηρηθεί αλματώδης αύξηση της συχνότητας των μυκητιάσεων και ραγδαία αλλαγή της επιδημιολογίας και της παθογένειάς τους.
Εντωμεταξύ, ιδιαίτερα επικίνδυνα αποδεικνύονται και τα μικρόβια τα οποία αναπτύσσονται εντός των μονάδων εντατικής θεραπείας όπως είναι η σεράτια και η ψευδομονάδα που για τους ασθενείς οι οποίοι έχουν ανώριμο ανοσοποιητικό σύστημα ή βρίσκονται σε ανοσοκαταστολή κινδυνεύουν να τους δημιουργήσουν μικροβιαιμίες.
Όπως εξήγησε ο Καθηγητής Παθολογίας-Λοιμωξιολογίας στο Πανεπιστήμιο του Τέξας MD Anderson Cancer Center, Δημήτριος Κοντογιάννης, τα μικρόβια και οι μύκητες αποτελούν μία παγκόσμια απειλή και φαίνεται ότι το 70% των ασθενών με λευχαιμίες χάνουν τη ζωή τους εξαιτίας τους.
Επιπλέον, ένας μεγάλος αριθμός μυκήτων που κάποτε θεωρούσαμε αβλαβείς, αφού βρίσκονται σε αφθονία στο περιβάλλον, σήμερα αποδεικνύονται ολέθριοι για όσους ασθενείς εμφανίζουν έκπτωση της ανοσολογικής ικανότητας.
Οι λοιμώξεις που προκαλούν είναι βαριές, προσομοιάζουν με αυτές που δημιουργούν τα ανθεκτικά μικρόβια και δυνητικά μπορεί να στοιχίσουν την ζωή των πασχόντων’.
Ιδιαίτερα ανησυχητικό είναι το γεγονός, όπως πρόσθεσε ο κ. Σαμώνης, πως οι θεράποντες γιατροί και οι νοσηλευτές τώρα ξεκινούν να ευαισθητοποιούνται στον εντοπισμό και στην κατανόηση των βλαβών που προκαλούν οι συστηματικές μυκητιάσεις και θεωρείται αναγκαία η συχνή ενημέρωσή τους.
Οι δυο δυνητικά θανατηφόροι μύκητες
Οι πλέον επιθετικοί και δυνητικά θανατηφόροι μύκητες είναι το φουζάριον και οι ζυγομύκητες, που αν και είναι γνωστοί εδώ και χρόνια στην επιστημονική κοινότητα, σήμερα μας εκπλήσσουν αφού προκαλούν σοβαρότατες βλάβες στον ανθρώπινο οργανισμό .
Αυτά τα δύο διαφορετικά είδη μυκήτων επιτίθενται και εγκαθίστανται στα ανθρώπινα όργανα και τους ιστούς και το καταστροφικό τους αποτύπωμα είναι χειρότερο από εκείνο που συνήθως δημιουργεί ένα ανθεκτικό μικροβιακό στέλεχος.
Οι λοιμωξιολόγοι μάλιστα, χαρακτηρίζουν το φουζάριον και τους ζυγομύκητες -και όχι άδικα-ως ‘μύκητες-δολοφόνους’ κυρίως για όσους ασθενείς κάνουν χρήση ανοσοκατασταλτικών φαρμάκων όπως είναι η κορτιζόνη, λαμβάνουν αντιβιοτικά φάρμακα για μακρύ χρονικό διάστημα ή βρίσκονται σε αγωγή για αντιμετώπιση νεοπλασματικών ασθενειών. Από ζυγομύκητες απειλούνται και οι διαβητικοί.
Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα ζυγομύκητα, ο μούκορ, είναι δυνατόν σε σύντομο χρονικό διάστημα να οδηγήσει τον ασθενή σε σήψη ή εάν προσβάλλει το δέρμα να δημιουργήσει εκτεταμένη και μη ελεγχόμενη βλάβη σε μεγάλη επιφάνειά του.
Ο μύκητας φουζάριον κυκλοφορεί στο αίμα και προκαλεί χαρακτηριστικές βλάβες στο δέρμα. Αντίθετα , οι ζυγομύκητες εγκαθίστανται στην περιοχή του προσώπου και στην αναπνευστική οδό και εν συνεχεία διασπείρονται στον υπόλοιπο οργανισμό.
Τρόποι διάγνωσης και συμπτωματολογία
Για τον εντοπισμό αυτής της κατηγορίας των μυκήτων δεν αρκεί η εμπειρία και η κλινική εξέταση από τους θεράποντες ιατρούς αφού πολύ συχνά το πρόβλημα υποεκτιμάται.
Για το φουζάριον απαιτείται καλλιέργεια αίματος και βιοψία και καλλιέργεια δέρματος από το σημείο όπου έχει εντοπιστεί η βλάβη, ενώ για τους ζυγομύκητες η ιστολογική και μικροβιολογική εξέταση από την πάσχουσα περιοχή μπορεί να αποδείξει την ύπαρξή τους.
Επιπλέον, οι επιστήμονες τονίζουν πως για την αποφυγή πρόκλησης σοβαρών επιπλοκών θα πρέπει οι γιατροί να είναι ευαισθητοποιημένοι με όσους ασθενείς βρίσκονται σε ανοσοκαταστολή ή με όσους έχουν παραμείνει για μεγάλο χρονικό διάστημα νοσηλευόμενοι.
Σε αυτούς τους ασθενείς, τυχόν εμφάνιση βλαβών στο δέρμα και κυρίως στην περιοχή του προσώπου, θα πρέπει να οδηγεί αυτόματα σε υποψίες ότι ίσως ένας από τους δύο μύκητες έχει εγκατασταθεί στο ανθρώπινο σώμα. Αυτού του τύπου οι ασθενείς οφείλουν να βρίσκονται υπό συνεχή ιατρική παρακολούθηση και παράλληλα με τα άλλα φαρμακευτικά σκευάσματα οφείλουν να ξεκινήσουν αντιμυκητιασική αγωγή.
Επιπλέον, οι λοιμωξιολόγοι αναφέρουν πως θα πρέπει τα αντιβιοτικά όλων των κατηγοριών να καταναλώνονται με φειδώ, καθώς η υπέρμετρη χρήση τους βλάπτει την ισορροπία του ανοσολογικού συστήματος διευκολύνοντας τον πολλαπλασιασμό μυκήτων.
‘Οι τεχνικές για τη διάγνωση αυτών των λοιμώξεων συνεχώς εξελίσσονται και διευρύνονται. Δεν είναι υπερβολή να σας πω, ότι κάθε χρόνο χρησιμοποιούνται και νέες μέθοδοι για την αναγνώριση των μυκήτων’.
Παράλληλα, η φαρμακολογία έχει προσθέσει στη φαρέτρα μας αξιόλογα φάρμακα, ενώ γίνεται και συνεχής προσπάθεια για ανάπτυξη νέων ουσιών περισσότερο αποτελεσματικών κατά της μυκητιασικής απειλής.
Όλα αυτά έχουν ως αποτέλεσμα μία πλειάδα ιατρικών ειδικοτήτων να βρίσκεται αντιμέτωπη με μυκητιασικές λοιμώξεις έχοντας την ανάγκη συνεχούς ενημέρωσης σχετικά με τη διάγνωση και τη θεραπεία τους.
Υπό αυτή την έννοια, το ενδιαφέρον για τη μυκητολογία ολοένα και αυξάνεται αφού η ανάγκη για νέα γνώση προβάλλει επιτακτικά στον ιατρικό κόσμο.
Περισσότεροι από 1500 επιστήμονες από όλο τον κόσμο συναντήθηκαν στην Αθήνα κατά τη διάρκεια του 4ου Συνέδριο της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας Ιατρικής Μυκητολογίας καταθέτοντας την κλινική τους εμπειρία και τις διεθνείς μελέτες που πραγματοποιούνται για την αντιμετώπιση των μυκήτων και τον περιορισμό των λοιμώξεων που προκαλούν. Το συνέδριο πραγματοποιείται στο ξενοδοχείο Χίλτον από τις 18 έως 21 Οκτωβρίου, ενώ ανάλογο ήταν και το θέμα του 3ου Πανελληνίου Συνεδρίου της Ελληνικής Εταιρείας Ιατρικής Μυκητολογίας που πραγματοποιήθηκε στην Αθήνα από τις 16-17 Οκτωβρίου.
