Χιλιάδες ευρήματα από ανασκαφές που έγιναν στο σπήλαιο της Ειλειθυίας στην Ίνατο και το σπήλαιο Αρκαλοχωρίου βρίσκονταν επί δεκαετίες θαμμένα στις αποθήκες του Αρχαιολογικού Μουσείου Ηρακλείου.Με πρωτοβουλία του Συλλόγου Ενεργών Πολιτών Αρκαλοχωρίου, τα κιβώτια άνοιξαν για πρώτη φορά και ήρθαν στο φως αντικείμενα ανεκτίμητης αξίας που παρουσιάζουν νέα δεδομένα για την ιστορία της περιοχής!
Ενας ανεκτίμητος θησαυρός βγήκε στο φως από τις αποθήκες του Μουσείου μετά από 47 χρόνια
Ενας ανεκτίμητος θησαυρός «κρυβόταν» επί δεκαετίες στις αποθήκες του Αρχαιολογικού Μουσείου Ηρακλείου και ήρθε πρόσφατα στο φως.
Χιλιάδες αντικείμενα από ανασκαφές που έγιναν στο σπήλαιο της Ειλειθυίας στην Ίνατο και το σπήλαιο Αρκαλοχωρίου βρίσκονταν θαμμένα σε κιβώτια που μόλις πριν από λίγο διάστημα ανοίχτηκαν για πρώτη φορά και φέρνουν στην επιφάνεια νέα δεδομένα για την ιστορία της περιοχής!
Πολύμηνη έρευνα
Η πρωτοβουλία ανήκει στο Σύλλογο Ενεργών Πολιτών Αρκαλοχωρίου, τα μέλη του οποίου αποφάσισαν να ασχοληθούν με την ιστορική και αρχαιολογική έρευνα της ευρύτερης περιοχής και συνέλεξαν και κατέγραψαν ό, τι μπορούσε να φανεί χρήσιμο. Θέλησαν να καταγράφουν και να φωτογραφήσουν αρχαιολογικά αντικείμενα, τα οποία βρίσκονται στις αποθήκες του Αρχαιολογικού Μουσείου Ηρακλείου και προέρχονται από την περιοχή.
Αρχικά, ήρθαν σε επαφή με τους κληρονόμους των αρχαιολόγων που είχαν κάνει τις ανασκαφές του 1930 και επικοινώνησαν με την κόρη του Μαρινάτου, η οποία και τους παραχώρησε την αλληλογραφία του πατέρα της, από όπου προκύπτει πως είχε συνεργαστεί και με τον Έβανς. Ακόμα, έστειλε στο σύλλογο τα ημερολόγια των ανασκαφών που ήταν άγνωστα μέχρι σήμερα. Υλικό παραχώρησε στο σύλλογο και ο κ. Λευτέρης Πλάτωνας, από το Πανεπιστήμιο Αθηνών. Τέλος, συγκεντρώθηκαν δημοσιεύματα του ξένου τύπου της δεκαετίας του 1930 αλλά και έγγραφα από βιβλιοθήκες και τα Γενικά Αρχεία του Κράτους.
Με αυτό το υλικό στα χέρια τους, τα μέλη του συλλόγου ήρθαν σε επαφή με το μουσείο, το οποίο έδειξε και ενδιαφέρον για την έρευνά του. «Παραχωρήσαμε το υλικό στο μουσείο, στα χέρια τους έχει αξία στα δικά μας όχι», αναφέρει στην «Π» ο πρόεδρος του συλλόγου, κ. Μάρκος Κοκολάκης. Οι υπεύθυνοι του μουσείου συμφώνησαν να δώσουν στα μέλη του συλλόγου αδημοσίευτο υλικό με την προϋπόθεση ότι θα επωμίζονταν το οικονομικό βάτος για τη συντήρηση, την καταγραφή του υλικού σε καταλόγους και τη φωτογράφηση των αντικειμένων.
«Το βάρος της ευθύνης είναι μεγάλο»
Ξεκινώντας, όμως, το άνοιγμα των κιβωτίων και τη μελέτη των αντικειμένων, τα μέλη του συλλόγου αλλά και οι ειδικοί επιστήμονες βρέθηκαν μπροστά σε νέα μεγάλη έκπληξη. Μέχρι εκείνη τη στιγμή, είχαν ανοιχτεί μονάχα 15 από τα 46 κιβώτια που αφορούν στην περιοχή της Ινάτου (Τσούτσουρας) και κανένα ακόμα από τα 15 του Σπηλαίου Αρκαλοχωρίου.
«Τα δεδομένα ξαφνικά άλλαξαν άρδην. Βρεθήκαμε μπροστά σε έναν αρχαιολογικό θησαυρό προερχόμενο από την περιοχή μας με χιλιάδες αξιόλογα μοναδικά αρχαιολογικά αντικείμενα, τα οποία δεν έχουν μέχρι σήμερα δει το φως της ημέρας και δεν έχουν ποτέ μελετηθεί, όπως χαρακτηριστικά αναφέρει η διευθύντρια του μουσείου σε έγγραφό της προς το σύλλογό μας», εξηγεί ο κ. Κοκολάκης.
«Η έκδηλη χαρά μας και ο αυθόρμητος ενθουσιασμός κατέληξε σε σοβαρό προβληματισμό, αντιλαμβανόμενοι το βάρος και την ευθύνη που μας αναλογεί καθώς και τη σοβαρή και επιστημονική προσέγγιση και τον ανάλογο τρόπο προβολής και παρουσίασης αυτού του υλικού», συνεχίζει ο πρόεδρος του συλλόγου.
Στα σχέδια του συλλόγου είναι, αφού γίνει η συντήρηση, καταγραφή και φωτογράφιση των αντικειμένων, να παρουσιαστεί μια έκθεση που θα περιοδεύσει σε διάφορα σημεία της Ελλάδας και του εξωτερικού με απώτερο στόχο να δημιουργηθεί μια μόνιμη έκθεση στο Αρκαλοχώρι με φωτογραφίες και εκμαγεία. Ακόμα, ο σύλλογος επιθυμεί να διοργανώνει κάποιο επιστημονικό συμπόσιο με τη συμμετοχή ερευνητών από ολόκληρο τον κόσμο. Ήδη, η κόρη του Μαρινάτου έχει εκδηλώσει ενδιαφέρον για να μεταφέρει την έκθεση στις ΗΠΑ ενώ τα εκθέματα θα προβάλλει και το National Geographic.
Προκειμένου, όμως, να επιτευχθεί αυτός ο σκοπός απαιτείται η στήριξη φορέων που θα μπορέσουν να επωμιστούν το οικονομικό βάρος αυτού του εγχειρήματος.
Σύμφωνα με τον προϋπολογισμό του έργου, χρειάζονται 65.300ευρώ για να εκπονηθεί η μελέτη και να γίνει η φωτογραφική έκθεση του υλικού των σπηλαίων Ινάτου και Αρκαλοχωρίου!
Τα εντυπωσιακά ευρήματα των ανασκαφών
Με επιστολές της προς το σύλλογο, η διευθύντρια του Αρχαιολογικού Μουσείου Ηρακλείου, κ. Αθανασίου Κάντα, περιγράφει τη σημασία των ευρημάτων που μέχρι χθες ήταν αποθηκευμένα στο μουσείο.
Όπως αναφέρει, στο Αρκαλοχώρι, νοτιοδυτικά της Αρχαίας Λύττου, υπάρχει μια μικρή σπηλιά, η οποία συλήθηκε από βοσκούς στις αρχές του αιώνα. Οι βοσκοί βρήκαν μια τεράστια ποσότητα χάλκινων αντικειμένων – λεπίδες κυρίως και χάντρες που πούλησαν στο Ηράκλειο για παλιοσίδερα.
Η σπηλιά εξερευνήθηκε αρχικά από τον Ι. Χατζηδάκη. Μεταξύ των ευρημάτων περιλαμβάνονται όστρακα Πρωτομινωικά και Μεσομινωικά Ια, καθώς και λίθινα κυρίως οψιανοί, Το κύριο εύρημα ωστόσο είναι ο μεγάλος αριθμός χάλκινων αντικειμένων (ξίφη, μαχαίρια και κυρίως αναθηματικοί διπλοί πελέκεις καθώς και ένας μικρός αργυρός διπλός πέλεκυς).
Μετέπειτα ανασκαφή από τον Μαρινάτο σε συνεργασία με τον Πλάτωνα το 1935 αποκάλυψε θησαυρό από εκατοντάδες αναθηματικούς διπλούς πελέκεις (μεταξύ των οποίων 25 χρυσοί και 7 αργυροί), εγχειρίδια, ξίφη, χάλκινα αγγεία, τάλαντα κ.α. πολύτιμα αντικείμενα. Ένας από τους πελέκεις φέρει 15 σύμβολα ιερογλυφικής και Γρ. Α. Τα ευρήματα αυτά χρονολογούνται τα τέλη ΜΜ ΙΙΙ- αρχές ΥΜ περιόδου.
«Τα ευρήματα του σπηλαίου του Αρκαλοχωρίου αποτελούν μοναδικό θησαυρό πρώιμων Μινωικών όπλων και τελετουργικών αντικειμένων. Πολλά από τα αντικείμενα αυτά παραμένουν ακόμα αδημοσίευτα. Η σχεδιαζόμενη φωτογραφική έκθεση θα προβάλει το υλικό αυτό. Επίσης η σχεδιαζόμενη δημοσίευση θα αναδείξει το υλικό στο διεθνές κοινό», επισημαίνει η κ. Κάντα.
Όσον αφορά στο σπήλαιο της Ειλειθυίας στο Αρκαλοχώρι, αναφέρει πως πρόκειται για έναν από τους σπουδαιότερους λατρευτικούς χώρους της Κρήτης. Η Ειλειθυία θεά του τοκετού και προστάτια των εγκύων γυναικών και των μικρών παιδιών είναι η θεότητα, στην οποία αφιερώθηκαν αντικείμενα όχι μόνο ντόπια αλλά και πάρα πολλά εισαγόμενα από τη Συροπαλαιστίνη και την Αίγυπτο.
Η έκθεση φωτογραφίας θα προβάλλει το υλικό
Το σπήλαιο της Ειλειθυίας έχει συληθεί από τους αρχαιοκαπήλους κατά το παρελθόν αλλά κάποια από τα ευρήματα έχουν επιστρέψει στο μουσείο μέσω κατασχέσεων. Επίσης έχει γίνει ανασκαφή από τους καθηγητές Πλάτωνα και Δαβάρα το 1962. Στις αποθήκες του Μουσείου Ηρακλείου υπάρχουν 46 μεγάλα κιβώτια με υλικό από το σπήλαιο. Εκτός από αυτά, επίσης υπάρχει πληθώρα ειδωλίων, από διάφορα υλικά, κοσμήματα χρυσά, αργυρά καθώς και χάντρες από ημιπολύτιμους λίθους κ.α. στο θησαυροφυλάκιο του Μουσείου. «Τα ευρήματα τα οποία περιέχονται στα κιβώτια που προαναφέρθηκαν δεν έχουν δει το φως της ημέρας και δεν έχουν μελετηθεί από το 1962», τονίζει η διευθύντρια του Μουσείου.
Πρόσφατα, ενόψει της συνεργασίας με το σύλλογο, ανοίχτηκαν 15 κιβώτια και άρχισε η μελέτη, καταλογράφηση και φωτογράφηση των ευρημάτων. «Τα ευρήματα των κιβωτίων αυτών είναι ωραιότητα και πολύ σημαντικά, Καταδεικνύουν την διαχρονία του σπηλαίου, αφού περιλαμβάνουν τυπικά Παλαιοανακτορικά, Νεοανακροτικά και Μετανακτορικά ευρήματα και ειδώλια. Η λατρεία στο σπήλαιο της Ειλειθυίας λοιπόν αρχίζει ήδη από τη Μεσομινωική εποχή. Αυτό δεν ήταν μέχρι σήμερα γνωστό», επισημαίνει η κ. Κάντα.
Τελευταία, αναφέρει, το σπήλαιο έχει γίνει αντικείμενο συζητήσεων στον Τύπο και την τηλεόραση. «Αυτό είναι δείγμα του μεγάλου ενδιαφέροντος, το οποίο κινούν τα ευρήματα του σπηλαίου, λίγα από τα οποία ήταν εκτεθειμένα στο Μουσείο Ηρακλείου. Το είδος των αφιερωμάτων, δηλαδή έγκυες γυναίκες, ερωτικά ζεύγη, ανατολίτικα φυλακτά, μικροσκοπικά αγγεία που έχουν σχέση με τα βρέφη, πήλινοι διπλοί πελέκειες, είναι μοναδικά στην Κρήτη και θα πρέπει να γίνουν ευρύτερα γνωστά αφού τώρα τα περισσότερα από αυτά είναι άγνωστα.
Η σχεδιαζόμενη έκθεση φωτογραφιών θα βοηθήσει στη γνωστοποίηση των ευρημάτων καθώς και ο μεγάλος τόμος της δημοσίευσης του υλικού που ετοιμάζεται. Υπάρχει ήδη ευρεία επιστημονική- μελετητική ομάδα στην οποία συμμετέχουν εκτός από αρχαιολόγους του Μουσείου Ηρακλείου και οι καθηγητές, Κωστής Δαβάρας, Λευτέρης Πλάτων και Κάτια Σπόρν», αναφέρει η κ. Κάντα.
[Εφημερίδα: Πατρίς - πηγή]
