Γράφει η Σοφία Στυλιανού
Μια έκθεση φωτίζει τα εκθαμβωτικά αποτελέσματα ανασκαφής στο «Λόνγκξινγκξι», ένα όρυγμα 60 τετραγωνικών μέτρων στην Κίνα όπου βρέθηκαν 320 με 400 αγάλματα
Γαλήνιο χαμόγελο, μεγάλη κοιλιά (αλλά όχι πάντα), υποδηλωτική της αφθονίας, μια ιστορική προσωπικότητα που συνήθως κάθεται σε στάση λωτού κι η οποία έφτασε στην κατάσταση της νιρβάνα, της «αφύπνισης» και της «φώτισης», όπως δηλώνει και το όνομά του: Βούδας. Κάπως έτσι θα περιγράφαμε τη γνωστότερη σε μας απεικόνιση της μορφής του Βούδα.
Αλλά μια έκθεση που πραγματοποιείται στο παρισινό Musee Cernuschi, με δεκάδες γλυπτούς Βούδες, αναγκάζει τους αρχαιολόγους να αφηγηθούν την ιστορία των αγαλμάτων από την αρχή και να προσπαθήσουν να απαντήσουν στα «κοσμικά» μυστήρια που τα συνοδεύουν.
Το... μυστήριο του Βούδα
Αν και ο ιδρυτής του βουδισμού, ο Σιντάρτα Γκαουτάμα, γεννήθηκε στην Ινδία, η γαλλική έκθεση εστιάζει σε ένα από το πιο εκθαμβωτικά αποτελέσματα ανασκαφής στην κινεζική ιστορία, που χρονολογούνται από την εποχή που υιοθετήθηκε ο βουδισμός από τους Κινέζους. Τον Οκτώβριο του 1996, καθώς ομάδες έσκαβαν στο δημοτικό σχολείο Σεφάν για την κατασκευή ενός αθλητικού κέντρου στο Κινγκτζού του προαστίου Σάνντογκ, «έκαναν μια εκπληκτική ανακάλυψη», γράφει ο διευθυντής του παρισινού μουσείου Ζιλ Μπεγκίν στον κατάλογο της έκθεσης.
«Μέσα σε ένα όρυγμα 60 τετραγωνικών μέτρων, δύο μέτρων βάθους, θραύσματα βουδιστικών αγαλμάτων κείτονταν μεθοδικά, οι κεφαλές δίπλα στα πλευρά, και τα μεγαλύτερα κομμάτια, οι προτομές και οι λίθινες επιγραφές στην κεντρική περιοχή. Κάποια απ αυτά ήταν εν μέρει διατηρημένα. Ενας αριθμός αυτών συναρμολογήθηκε ξανά έπειτα από μια λεπτεπίλεπτη εργασία αποκατάστασης. Κάποια θραύσματα αποκαλύπτουν ίχνη πυρκαγιάς, ενώ κάποια άλλα είχαν αποκατασταθεί στους αρχαίους καιρούς με σιδερένιους συνδέσμους», συνεχίζει ο Μπεγκίν.
Σύμφωνα με τον κατάλογο, το σχολείο Σεφάν βρίσκεται χτισμένο πάνω σε έναν ναό «που πιθανολογείται πως ανεγέρθηκε γύρω στον 5ο αιώνα κι από τον έβδομο αιώνα είναι γνωστό από τις επιγραφές ως «Λόνγκξινγκξι» - «Ο Ναός του Αφυπνισμένου Δράκου». «Δυστυχώς», όμως, παρατηρεί ο Μπεγκίν, «οι επιγραφικές και ιστορικές πηγές δεν επιτρέπουν την ανακατασκευή της ιστορίας τους». Κι έτσι, το Λόνγκξινγκξι παραμένει απλώς ένα όνομα και ταυτόχρονα ένα μυστήριο.
Ακόμα ένα παράδοξο σχετικό με την ανακάλυψη των αγαλμάτων του Βούδα στο Λόνγκξινγκξι, που εξάπτει την περιέργεια, είναι ο ακριβής αριθμός των γλυπτών, όπως αναφέρουν οι «Νιου Γιορκ Τάιμς». Ενώ αναφέρεται ότι «περιλαμβάνονται περίπου 320 με 400 αγάλματα, εκ των οποίων 200 προτομές, 144 κεφαλές Βούδα και 46 κεφαλές μποτισάτβα», δεν δίνεται καμία εξήγηση γι αυτή την ανακολουθία ανάμεσα στο γενικό σύνολο και τα αντικείμενα που αναφέρονται αναλυτικά. Ακόμα και οι πιο πρώιμοι απολογισμοί της ανακάλυψης μαρτυρούν ότι δεν υπάρχει ξεκάθαρα καταγεγραμμένος ο συνολικός αριθμός τους, γεγονός αδιανόητο σε οποιαδήποτε σοβαρή αρχαιολογική ανασκαφή.
Κι έτσι φτάνουμε στο χειρότερο, της τελευταίας δεκαετίας. Αγάλματα παρόμοια με αυτά της παρισινής έκθεσης έχουν εμφανιστεί σε δημοπρασίες στη Νέα Υόρκη, σε διεθνείς εκθέσεις, όπως στο Μάαστριχτ, καθώς και σε γκαλερί που διακινούν κινεζικές αρχαιότητες. Συνήθως, όταν γίνεται μια αρχαιολογική ανακάλυψη, δεν βρίσκεις μέρος των ευρημάτων στην αγορά τέχνης.
Τελικά, η παρισινή έκθεση εμμέσως παραδέχεται: «Εργα που προέρχονται από άλλες ιερές τοποθεσίες είναι πιθανόν να έχουν προστεθεί στα αγάλματα του Λόνγκξινγκξι». Ως εκ τούτου, και νέα ερωτήματα γεννώνται, αντί να απαντώνται τα παλιά: Από πού προέρχονται τα υπόλοιπα (μήπως από εμπορικές ανασκαφές); Γιατί τα αγάλματα θρυμματίστηκαν (από αντι-βουδιστές βανδάλους στην αρχαία Κίνα ή από σύγχρονους;).
[ΕΘΝΟΣ]
