Της Βάνας Ψυχογιού
-Τα greeklish ή λατινοελληνικά (ελληνικά με λατινικούς χαρακτήρες) ή φραγκολεβαντίνικα για τους γνώστες της ιστορίας χρησιμοποιούνται πλέον κατά κόρον στις σύγχρονες μορφές επικοινωνίας, όπως στις ιστοσελίδες κοινωνικής δικτύωσης, το MSN, το Skype, αλλά και στην επικοινωνία μέσω κινητών και e-mail.
Λόγω της ευρείας χρήσης της υβριδικής αυτής γλώσσας οι μαθητές γυμνασίου και λυκείου κάνουν συχνά ορθογραφικά λάθη στα γραπτά τους, συντμήσεις των λέξεων, ξεχνούν σημεία στίξης ή τα βάζουν στα αγγλικά, παραλείπουν τον τονισμό των λέξεων, αλλάζουν τους φθόγγους και πιο σπάνια συνδυάζουν ελληνικά και λατινικά γράμματα σε μία λέξη.
Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα του Παιδαγωγικού τμήματος Νηπιαγωγών του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας, που διεξήχθη σε μαθητές όλων των βαθμίδων της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, οι μαθητές λυκείου σε ποσοστό 88,5% χρησιμοποιούν greeklish, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό στους μαθητές γυμνασίου φτάνει στο 67,8%.
Αξιοσημείωτο είναι ακόμη το γεγονός ότι από το σύνολο των ερωτηθέντων μαθητών πάνω από το 63% τα χρησιμοποιεί καθημερινά ή πολλές φορές την ημέρα, ενώ περίπου το 50% από δύο έως και περισσότερα χρόνια. Ωστόσο είναι θετικό ότι οι μαθητές που γράφουν greeklish σε σημειώσεις και σχολικές εργασίες αντιστοιχούν σε ένα μικρό ποσοστό της τάξης του 15,7%.
ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ
"Είναι συχνό φαινόμενο να γράφουν οι μαθητές μου greeklish στα γραπτά τους, κυρίως λέξεις που έχουν να κάνουν με τεχνολογία, τίτλους τραγουδιών ή σε κάποιες εργασίες στις οποίες αντιγράφουν αποσπάσματα κειμένων από το διαδίκτυο", αναφέρει χαρακτηριστικά στη "Θ" ο Θανάσης Τσαβαλάκογλου, φιλόλογος μέσης εκπαίδευσης. "Ωστόσο", εξηγεί, "πιο συνηθισμένο είναι να αντικαθιστούν λέξεις ελληνικές με αγγλικές, επειδή θεωρούν ότι αποδίδουν καλύτερα το νόημα.
Τα αγόρια στην πλειονότητά τους χρησιμοποιούν greeklish, ενώ είναι ξεκάθαρο ότι επηρεάζουν αρνητικά το λεξιλόγιό τους. Δεν βάζουν τόνους στις λέξεις, δεν έχουν σωστή ορθογραφία, κάνουν λάθος στις καταλήξεις των ρημάτων, για παράδειγμα αντί για -ω βάζουν -ο ή αντικαθιστούν το ε με αι, καταργούν τα κεφαλαία σε ονομασίες πόλεων και ονοματεπώνυμα". «Βέβαια, εάν οι μαθητές έχουν κάποιο υπόβαθρο και βάσεις, δεν μπορούν εύκολα να επηρεαστούν από τη χρήση τους», διευκρινίζει ο κ. Τσαβαλάκογλου και προσθέτει: «Το πρόβλημα αφορά κυρίως τους μαθητές μετρίου επιπέδου που χρησιμοποιούν συχνά το διαδίκτυο. Ωστόσο το όλο θέμα σχετίζεται με το εκπαιδευτικό σύστημα, τους γονείς και το οικείο περιβάλλον των παιδιών. Αν δεν έχουν τα σωστά παραδείγματα, θα πράξουν ανάλογα».
Μία διαφορετική άποψη εκφράζει η Χριστίνα Μπεκιάρη, φιλόλογος, που εργάζεται αποκλειστικά σε φροντιστήριο. "Δεν έχει τύχει να δω greeklish σε γραπτά μαθητών μου. Έχουν πολύ καλό επίπεδο. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν κάνουν λάθη, κυρίως εκφραστικά και συντακτικά. Βέβαια υπάρχουν και κάποιες μεμονωμένες περιπτώσεις, όπου από τα πολλά ορθογραφικά λάθη δεν καταλαβαίνω ποια λέξη χρησιμοποιούν. Εκτός από τη συνεχή ενασχόληση με το διαδίκτυο, που έχει επηρεάσει πολύ το λεξιλόγιο των νέων παιδιών, άλλος ένας σημαντικός λόγος που τα έχει οδηγήσει σε γλωσσική πενία είναι το γεγονός ότι δεν διαβάζουν πια λογοτεχνικά βιβλία.
Υπάρχουν λέξεις που τις ακούνε για πρώτη φορά στο μάθημα. Το αποτέλεσμα είναι ότι δεν μπορούν να εκφράσουν τα συναισθήματά τους, δεν γίνονται σαφείς στους συνομιλητές τους και μεγαλώνοντας αντιμετωπίζουν προβλήματα σε όλους τους τομείς, είτε στις σχέσεις είτε στα επαγγελματικά", τονίζει η κ. Μπεκιάρη.
Όμως, όπως επισημαίνει, "δεν πρέπει να είμαστε τεχνοφοβικοί, αλλά να κρατάμε μία ισορροπία. Με τη βοήθεια των οπτικοακουστικών μέσων των υπολογιστών τα παιδιά μπορούν να διευρύνουν τους πνευματικούς ορίζοντές τους, ψάχνοντας για βιβλία και θεατρικές παραστάσεις».
ΓΙΑΤΙ "ΝΑΙ"
Κατερίνα Σαμαρά, 17χρονη μαθήτρια
"Γράφω στα greeklish, αλλά η ορθογραφία μου είναι πάντα σωστή. Δεν μπορώ να βλέπω να γράφουν με λατινικούς χαρακτήρες και τελείως ανορθόγραφα. Η ειδική αυτή διάλεκτος εξυπηρετεί εμάς τα παιδιά, γιατί έχουμε περισσότερο χώρο να γράψουμε μηνύματα στα κινητά, είναι συντομότερη και γλιτώνουμε χρόνο. Δεν πρέπει να απορρίπτουμε την τεχνολογία, απλώς να τη χρησιμοποιούμε ελεγχόμενα".
Ευαγγελία Κεδριστάκη, μαθήτρια της γ' λυκείου
"Να συμβαδίζουμε με καθετί νέο που μπαίνει στη ζωή μας αλλά με μέτρο. Χρησιμοποιώ greeklish στο Facebook, στο MSN και στο κινητό. Καμιά φορά γράφω και κάποιες λέξεις με σύντμηση, για παράδειγμα αντί για ασκήσεις homework γράφω HW. Έχει γίνει πλέον μόδα η χρήση τους, αλλά παρατηρώ ότι κάποιοι συμμαθητές μου χρειάζονται περισσότερο χρόνο, για να σκεφθούν την ορθογραφία μιας λέξης, επειδή έχουν στο μυαλό τους την αντίστοιχη στα greeklish».
ΓΙΑΤΙ "ΟΧΙ"
Άγγελος Βασιλικούδης, 17χρονος μαθητής
"Χρησιμοποιώ greeklish μόνο στην ηλεκτρονική επικοινωνία μου μέσω MSN και στο κινητό μου. Τα Σαββατοκύριακα που συνήθως ασχολούμαι με το internet γράφω με greeklish, στο σχολείο όμως ποτέ. Αυτό με βοηθά στο να μην κάνω ορθογραφικά λάθη. Βέβαια πιστεύω ότι ακόμη και σε μαθητές καλού επιπέδου η συχνή χρήση τους επηρεάζει το επίπεδο της γλώσσας. Τα έχουμε συνηθίσει, γιατί εκφραζόμαστε πιο γρήγορα και καλύτερα. Δεν με ενοχλεί η χρήση τους, αρκεί να γίνεται με μέτρο».
Δημήτρης Πράπας, 17χρονος μαθητής
"Η μισή τάξη μου χρησιμοποιεί greeklish πολύ συχνά, ακόμη και σε σημειώσεις στο σχολείο, εκτός από το διαδίκτυο. Εγώ δεν γράφω συχνά με greeklish. Άλλωστε τα τελευταία τρία χρόνια ασχολούμαι με το internet. Ο αδερφός μου όμως, που πηγαίνει β' γυμνασίου, τα χρησιμοποιεί συνέχεια, με αποτέλεσμα να κάνει κάποιες φορές ορθογραφικά λάθη. Νομίζω ότι τον επηρεάζουν αρνητικά».
Για την ιστορία
Τα greeklish δεν αποτελούν, όπως πολλοί νομίζουν, φαινόμενο της εποχής μας. Κείμενο του διανοούμενου και ποιητή Κώστα Καρθαίου, που χρονολογείται στα 1934, κάνει λόγο για κείμενα της βυζαντινής εποχής γραμμένα με λατινικούς χαρακτήρες. Ακόμη αναφέρει ότι στην Κρήτη και στην Κύπρο κατά το Μεσαίωνα τα λαϊκά τραγούδια γράφονταν με λατινικούς χαρακτήρες, ενώ από το 1800 και μετά πολλά ελληνικά βιβλία τυπώθηκαν στη Σμύρνη με τον ίδιο τρόπο.
Εξάλλου στη Σμύρνη έγινε απόπειρα να κυκλοφορήσει ελληνική εφημερίδα γραμμένη με την ίδια μορφή. Οι Λεβαντίνοι της Σμύρνης, που μιλούσαν όλοι ελληνικά, αλλά δυσκολεύονταν να μάθουν την ορθογραφία, χρησιμοποιούσαν πάντα τους λατινικούς χαρακτήρες, για να γράψουν τα ελληνικά. Από εκεί βγήκε και ο όρος φραγκολεβαντίνικα. Αργότερα τους μιμήθηκαν οι Χιώτες (φραγκοχιώτικα) και άλλοι έμποροι του εξωτερικού, όταν έγραφαν τα γράμματα και τα τηλεγραφήματά τους.
[ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ]
