Μια διεθνής ομάδα επιστημόνων, με επικεφαλής τον νεαρό ελληνικής καταγωγής ερευνητή Δρ. Ηλία Ρούσο, του γερμανικού Ινστιτούτου Μαξ Πλανκ, ανακάλυψε μια νέα προσωρινή ζώνη ακτινοβολίας στον Κρόνο, η οποία βρίσκεται γύρω από την τροχιά του δορυφόρου Διόνη, σε απόσταση περίπου 377.000 χλμ. από το κέντρο του πλανήτη.
Η ανακάλυψη παρουσιάζεται σήμερα από τον Ρούσο στο Ευρωπαϊκό Συνέδριο Πλανητικής Επιστήμης, που πραγματοποιείται στο Πότσνταμ της Γερμανίας. Ο εντοπισμός του φαινομένου έγινε με την χρήση ενός ειδικού οργάνου απεικόνισης της μαγνητόσφαιρας, το οποίο βρίσκεται στο διαστημικό σκάφος «Κασίνι», σε τροχιά εδώ και χρόνια γύρω από τον Κρόνο από τον Ιούλιο του 2004.
Ζώνες ακτινοβολίας, όπως η ζώνη Βαν Άλεν της Γης, έχουν ανακαλυφθεί στο Δία, τον Κρόνο, τον Ουρανό και τον Ποσειδώνα. Μέχρι σήμερα ήταν δυνατή η παρατήρηση της μεταβολής της έντασης της εκπεμπόμενης ακτινοβολίας μόνο στις ζώνες της Γης και του Δία. Όμως η αποστολή «Κασίνι» επέτρεψε πλέον στους επιστήμονες να μελετήσουν, εδώ και πάνω από πέντε χρόνια, τις αντίστοιχες μεταβολές στην ζώνη ακτινοβολίας και του Κρόνου.
Η ομάδα υπό τον Ρούσο έκανε τη σχετική ανακάλυψη αναλύοντας τα δεδομένα των οργάνων του «Κασίνι», που μετρούν την ενέργεια και την κατανομή των φορτισμένων σωματιδίων στην μαγνητική σφαίρα που περιβάλλει τον Κρόνο. Σύμφωνα με τον Ρούσο, οι πιο δραματικές μεταβολές παρατηρήθηκαν ως ξαφνικές αυξήσεις στην ένταση των υψηλής ενέργειας φορτισμένων σωματιδίων στο εσωτερικό τμήμα της μαγνητόσφαιρας του Κρόνου, στην περιοχή των δορυφόρων Διόνης και Τηθύος.
Οι μεταβολές αυτές, που μπορεί να δημιουργήσουν πρόσκαιρα ατμόσφαιρες γύρω από τους δύο δορυφόρους του Κρόνου, σχηματίζονται ως «απάντηση» σε ηλιακές καταιγίδες που κτυπούν περιοδικά τη μαγνητόσφαιρα του Κρόνου. Η νέα ζώνη, που ονομάστηκε «ζώνη της Διόνης», σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των επιστημόνων, βαθμιαία απορροφήθηκε από τους δύο δορυφόρους (η Τηθύς βρίσκεται λίγο πιο κοντά στον Κρόνο, σε τροχιά απόστασης 295.000 περίπου από αυτόν).
Αντίθετα με τη ζώνη Βαν Άλεν πέριξ της Γης, καθώς και την μεταβαλλόμενη ζώνη ακτινοβολίας πέρα από την τροχιά της Τηθύος, οι ζώνες ακτινοβολίας του Κρόνου, που βρίσκονται πιο κοντά, μεταξύ της Τηθύος και του πλανήτη, είναι πολύ σταθερές και δείχνουν αμελητέα μεταβολή κατά την περίοδο των ηλιακών καταιγίδων και καμία μεταβολή στα πέντε χρόνια που τις παρατηρεί το «Κασίνι». Η εξωτερική μεταβαλλόμενη και η εσωτερική αμετάβλητη ζώνη φαίνεται να χωρίζονται ξεκάθαρα από ένα μόνιμο κενό ακτινοβολίας κατά μήκος της τροχιάς της Τηθύος.
Σύμφωνα με τον Ρούσο, οι παρατηρήσεις δείχνουν πως η Τηθύς δρα σαν φράγμα ενάντια στη «διείσδυση» ενεργειακά φορτισμένων σωματιδίων και προστατεύει τις εσωτερικές ζώνες ακτινοβολίας του Κρόνου από τις επιδράσεις του ηλιακού ανέμου. Το γεγονός αυτό κάνει τις εσωτερικές ζώνες ακτινοβολίας του Κρόνου την πιο απομονωμένη μαγνητοσφαιρική δομή στο ηλιακό σύστημά μας.
Ο Ηλίας Ρούσος γεννήθηκε το 1979 στην Αθήνα. Σπούδασε φυσική στο πανεπιστήμιο Αθηνών και διαστημικές σπουδές στο Διεθνές Πανεπιστήμιο Διαστήματος του Στρασβούργου, ενώ απέκτησε το διδακτορικό του από το Τεχνικό Πανεπιστήμιο του Μπραουνσβάιγκ της Γερμανίας.
